مطالعۀ انسان‌شناختی الگوهای فرهنگی ترس از سخنرانی در بافت فرهنگی ایرانی، با تکیه برروایت‌ها و اسناد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضربررسی این پرسش است که چرا عده‌ای از ما به انواع شیوه‌ها از سخنرانی‌ در برابر جمعی می-گریزیم؟ الگوهای فرهنگی، در تشدید هراس و ترس از سخنرانی نقش دارند. با استفاده از رویکردهای نظری مکتبِ فرهنگ و شخصیت و همچنین شیوۀ مطالعۀ اسنادی ادبیات ایران شامل اشعار، ضرب‌المثل‌ها، گفتارهای رایج و پرکاربرد، به انواع الگوهای فرهنگیِ گریز از سخنرانی، پرداخته‌ام. مکتب فرهنگ و شخصیت، در حوزۀ انسان‌شناسیِ روان‌شناختی، با تکیه بر ویژگی‌های فرهنگیِ عام جامعه به شناخت شخصیت(های) غالب، می‌پردازد. شناخت این ویژگی‌های عام فرهنگی از طریق مطالعات میدانی یا اسنادی انجام می‌شود. در ادبیات کهن که در زندگی روزمرۀ کنونیِ ما به صورت فعال ایفاء نقش می‌کنند، توصیه به سخنرانی‌گریزی یا ترس از سخن‌گفتن در جمع، بسیار دیده می‌شود. برحسب تحلیل محتوای کیفی اطلاعات این پژوهش، انتقال این ترس به سه شیوۀ؛ اولوهیت‌بخشی به «سکوت»، اولوهیت‌بخشی به «کنش» و اولوهیت‌بخشی به «متن مکتوب» رخ می‌دهد. فراوانیِ توصیه به سخن نگفتن در ادبیات و ضرب‌المثل‌ها به صورت عام و همچنین کاربرد شیوه‌های متعدد درونی‌کردن این نهی از سخن‌گفتن در زندگی روزمره، شائبۀ شفاهی بودن ما ایرانیان را در دیدگاه مردم‌شناسان ایرانی، مورد تردید قرار می‌دهد. فرهنگ شفاهی مبتنی بر سخن‌گفتن است، در حالی که اشارات بسیاری به ساکت ماندن، نهی از سخن‌گفتن و توصیه به سکوت در آن وجود دارد. این در حالی است که بنا به شواهد تاریخی و همچنین زندگی روزمره، ضرب المثل‌ها و روایات که در طول این مقاله به نمونه‌هایی از آنها اشاره شد، چنان‌که پنداشته می‌شود، ما از فرهنگ شفاهی غنی برخوردار نیستیم. انواع بسیاری از مذمت‌های سخن در گفتار ایرانی لانه کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Anthropological Study of the Cultural Mechanisms of the Cultural Model of Transferring of Fear of Speaking in the Community by Relying on the Documents and Narratives

نویسنده [English]

  • Parvin Ghasemi
Freelance Researcher
چکیده [English]

I intend to answer this fundamental and important question about Iranian culture; what are the cultural mechanisms in the models of transferring of fear of speaking in front of the crowd in a culture?
This question has been seen from the perspective of the theoretical approach of the school of culture and Personality and, of course, documentary studies of Iran.
The school of culture and personality in the field of psychology anthropology tries to identify the society’s dominant features by relying on the general cultural characteristics of a society. This study also intends to focus on how the transferring of fear of speaking among the generations, based on the views of the school and also the study of literature, which are mostly commonly used as poems and rhetoric among the members of Iranian culture.
In the literature and documents studies in Iran, there are the three main ways of conveying this fear of speaking include the emphasis on "silence," emphasis on "action", and the emphasis on "written text". The emphasizes on not to speak in the crowd in literature and by proverbs and also the use of multiple methods to convey this fear,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oral Culture
  • Cultural Model
  • Fear of Public Speaking
  • Blame of Speech
  • Silence
  • Action
  • Writing
  •  

    • افلاطون، (بی‌تا). فن سخنوری گرگیاس، ترجمة رضا کاویانی و محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات مکتب فلسفی جمعیت مبارز.
    • ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمدرضا (1390). «تحلیل محتوای کیفی»، مجلۀ پژوهش، شمارۀ 2، صص 15-44
    • بازرگان، مهدی (1357). سازگاری ایرانی، تهران: نشر پیام آزادی.
    • برقعی، سید محمدباقر (1373). سخنوران نامی معاصر ایران، جلد پنجم، چاپ اول، قم: نشر خرم.
    • بیهقی، ابوالفضل (1387). تاریخ بیهقی، به تصحیح علی‌اکبر فیاض، چاپ اول، تهران: انتشارات هرمس.
    • بیمن، ویلیام (1381). زبان منزلت و قدرت در ایران، ترجمۀ محمدرضا ذوقدار مقدم، چاپ اول، تهران: نشر نی.
    • بلخی رومی، جلال‌الدین محمد (مولوی) (1384). مثنوی معنوی، براساس نسخۀ رینولد نیکلسون، چاپ اول، تهران: انتشارات سراب نیلوفر با همکاری نشر صومعه.
    • پیوند، محمدعلی (1393). «سرانۀ مطالعة ما و فرهنگ شفاهی و مکتوب»، روزنامة شهروند، شمارة 362، ص 11.
    • تبریزی، شمس­الدین محمد (1369). مقالات شمس تبریزی، به تصحیح محمدعلی موحد، چاپ اول، شرکت سهامی (خاص) انتشارات خوارزمی.
    • حسینی­نژاد، حسین (1392). «در ستایش نویسندگی در گفتگو با نعمت‌الله فاضلی»، مجلة انشاء و نویسندگی، شمارۀ پیاپی 30، صص 18-26.
    • خاتمی، احمد (1392). دیوان موضوعی شعر فارسی؛ طبقه­بندی شعر فارسی از نظر مضامین دینی، عرفانی، اخلاقی-­ملی، سیاسی و اجتماعی، جلد هشتم، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ نشر شهر، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران.
    • دولت­آبادی، محمود (1389). نون نوشتن، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.
    • دهخدا، علی‌اکبر (1363). امثال و حکم، جلدهای اول، دوم و چهارم، چاپ ششم، نشر امیرکبیر.
    • ریچاردز، یان (1390). راز سخنرانی موفق، ترجمة کیوان سپانلو و نیلوفر جعفری‌ پورشورغینی، تهران: انتشارات قدیس.
    • زیباکلام، صادق (1378)‌. ما چگونه ما شدیم؛ ریشه­یابی علل عقب‌ماندگی در ایران به انضمام نقدها و نظرها، چاپ نهم، تهران: انتشارات روزنه.
    • زیگفرید، آندره (1343). روح ملتها، ترجمة احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • سایت خبر آنلاین (1391). «22 دقیقه در روز کار مفید کارمندان ایرانی/در ژاپن مردم از خستگی مزمن می­میرند»، برگرفته در تاریخ 13/3/1394 از بخش شهری سرویس جامعه در سایت http://www.khabaronline.ir/detail/
    • سعدی، مصلح بن عبدالله (1385). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
    • سعدی، مصلح بن عبدالله (1364). بوستان سعدی، تهران: چاپخانۀ سپهر.
    • شریعتی، محمدباقر (1384). دربارة سخن و سخنوری، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم).
    • صادقی، لیلا (1392). کارکرد گفتمانی سکوت در ادبیات معاصر، چاپ اول، تهران: انتشارات نقش جهان.
    • فلسفی، محمدتقی (1378). سخن و سخنوری، چاپ اول، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • فکوهی، ناصر (1381). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
    • فروغی، محمدعلی (1330). آئین سخنوری، چاپ اول، تهران: کتابخانة دانش.
    • فریره، پائولو (1358). آموزش ستمدیدگان، ترجمة احمد بیرشک و سیف­الله داد، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
    • فرانس مولر، ماری (1392). راحت حرفتان را بزنید، ترجمة نسرین گلدار، چاپ هفتم، تهران: مؤسسة فرهنگی منادی تربیت.
    • یارشاطر، رضوان‌الله (1353). فن سخنوری یا چگونه می­توان سخنوری مشهور و محبوب شد، چاپ اول، تهران، مجموعۀ کتاب‌های پرستو در چاپخانة فاروس ایران.
    • محسنیان­ راد، مهدی (1387). ریشه‌های فرهنگی ارتباط در ایران، چاپ اول، تهران، نشر چاپار و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
    • جعفری، ابراهیم (1394). «آیا آموزش‌های مخزنی یا بانکی که متکی بر محفوظات و معلومات انباشته شده است، توانایی پاسخ‌گویی به ضرورت‌های گوناگون جهان پیش‌ روی ما را دارد؟»، روزنامة اطلاعات، بازیابی از سایت http://www.ettelaat.com/etiran/?p=119394
    • رحیمی، طاهر (1389). «فرهنگ شفاهی نقش گذشته را ندارد»، خبرگزاری میراث فرهنگی، در بخش میراث معنوی از فصل یادگارهای فرهنگی-طبیعی، برگرفته در تاریخ 7/4/1395 از سایت

     http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/748-farhang-shafahi.html

     

    -Assarroudi, A., Heshmati Nabavi, F., Armat, M. R. Ebadi, A., & Vaismoradi, M. (2018). Directed Qualitative Content Analysis: The Description and Elaboration of Its Underpinning Methods and Data Analysis Process. Journal of Research in Nursing, 23(1), 42-55: https://doi.org/10.1177/1744987117741667

    - Baldinge A. L., & Rubinso, J. (1996). Brand Loyalty: The Link between Attitude and Behavior. Journal of Advertising Research, 36(1), 22-34.

    -Hsieh, H. F., & Shannon S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288.

    -Matsumoto, D. (2007). Culture، Context، and Behavior. Journal of Personality, 75(6), 1285-1320.

    -Mayring, P. (2014). Qualitative Content Analysis: Theoretical Foundation, Basic Procedures and Software Solution, Klagenfurt: Monograph. Retrieved May 10, 2015, from http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0168-ssoar-395173.
    -Mayring, P. (2000). Qualitative Content Analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2), 43-56: Retrieved March 10, 2015, from http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/2-00/02-00mayring-e.htm