مردم‌ نگاری سیاسی احزاب سیاسی ایران: بررسی موردی احزاب سیاسی شهرستان فسا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه انسان‌شناسی دانشگاه تهران

2 دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

تاریخچه احزاب در جهان و در ایران نشان می دهد که پدیدة حزب پدیده‌ای مدرن است و قدمت آن در جهان به کمتر از یک قرن می رسد. در ایران نیز مستندات قانونی جهت شکل‌گیری احزاب را می‌توان پس از انقلاب مشروطیت و در اصل 21 قانون مشروطیت و به‌صورت صریح در اصل 26 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیدا کرد. لذا با توجه به قدمت احزاب اکنون می توان ساختار، مشروعیت و سیاست ورزی احزاب در ایران را مورد پرسش جامعه شناختی و انسان‌شناختی قرار داد. تحلیل های جامعه‌شناختی احزاب در ایران عمدتاً تحلیل‌های کلان‌نگر ، بزرگ‌دامنه، نظریه‌محور و کمی‌گرا بوده است و مطالعه و تحلیل احزاب ‌سیاسی در سطح تحلیل خرد و با تکیه بر مطالعة میدانی مورد توجه جدی نبوده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است با استفاده از مطالعة مردم‌نگارانه، اجراگری و سیاست‌ورزی فعالیت حزبی احزاب سیاسی در شهرستان کوچک فسا تحلیل شود. این تحلیل با تمرکز بر چگونگی تشکیل حزب در شهرستان، وضعیت مشروعیت و نهادینه‌گی، شکل حضور آن‌ها در انتخابات، مسألة آموزش و تقابل آن‌ها با دیگر نیروها همچون نهاد قدرتمند قومیت صورت گرفته است و نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که چگونه ساختار و نوع حضور احزاب در بستر خاص شهرستان فسا باعث انقطاع مردم و احزاب شده است. این پژوهش با تحلیل و نشان‌دادن رویکرد هیرارشی احزاب، وابستگی آن‌ها به مرکزیت و نقش آن‌ها در واسطه‌گری بین مردم و حکومت و تزریق ارزش‌های حاکمیت بین تودة مردم نشان می‌دهد که ناتوانی احزاب در انجام کارکردهای حزبی خود و تزریق ارزش‌ها در تودة مردم چگونه باعث شکاف بین مردم و حاکمیت می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Ethnography of Political Parties in Iran: A Case Study of Political Parties in Fasa

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadegh Shadmani 1
  • Rouhollah Nosrati 2
  • Amirali Amiri 1
1 Anthropology Department of University of Tehran
2 Anthropology Department of University of Tehran
چکیده [English]

The history of political parties in Iran and the world indicates they are a modern phenomenon. Legal documents on political parties in 21 principles of the Persian Constitutional Revolution and 26 principles of the constitutional law of the Islamic Republic of Iran. Regarding this history, we can now sociologically and anthropologically study the structure, legitimacy, and politic of political parties in Iran. Mainly, sociological analysis of political parties in Iran has been theoretical, quantitative, and macro-level, and large-scale, and analysis of political parties based on fieldwork and at micro-level has not been noticeable. This ethnography attempts to analyze the politic and performance of political parties in Fasa. This study concentrates on legitimacy and institutionalization and the way political parties present in elections, and the education and their encounter with other institutions such as ethnicity. The results show the particular presence of political parties in Fasa has caused a schism between people and the political parties. The hierarchy in political parties, their dependence on the center, inability to perform their role as mediator between the state and people, and injection of values are significant also in this schism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Election
  • Fasa
  • Legitimacy
  • Political Ethnography
  • Political Parties
فاضلی، اشرف‌السادات، عنایتی شبکلایی، علی و نجف‌زاده، مهدی (2009). «بررسی نگرش مردم به احزاب سیاسی در ایران»، پژوهش‌های ارتباطی، شمارة 16، صص 155-135
افهمی، بنفشه (1385). «بررسی مضامین و آموزه‌های سیاسی در کتاب‌های درسی دورة ابتدایی»، مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، شمارة 2، صص 7-28.
حسینی، حسین (1378). حزب و توسعة سیاسی، تهران: نشر آمون.
جاسبی، عبدالله و پریزاد، رضا (1394). «آسیب‌شناسی نقش نخبگان حزبی در عدم استمرار حزب جمهوری اسلامی»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شمارة 15، صص 29-52.
چلبی، فائقه، ایزدی، رجب و هریسی‌نژاد، کمال‌الدین (2019). «کارکرد احزاب سیاسی در تنظیم روابط قوای حاکم: مطالعة تطبیقی نظام‌های انگلستان، آمریکا و ایران»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، شمارة 27، صص 37-65.
شایگان‌فرد، فرهاد (1390). «بررسی جامعه‌شناختی فرهنگ سیاسی احزاب و سازمان سیاسی توسعه‌گرای ایران (در طول یک دهه از اواسط دهة 1370)»، علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبائی)، شمارة 55، صص 171-214.
صالحی، سید جواد (1393). «تحلیلی بر برنامه‌های درسی نظام آموزش عالی در افزایش جامعه‌پذیری سیاسی دانشجویان (مطالعة موردی: دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه شیراز)»، پژوهش در نظام‌های آموزشی، شمارة 8، صص 127-148.
عباس‌زاده مرزبالی، مجید (1392). «عدم رشد احزاب و تأثیر آن در شکل‌گیری توسعه‌نیافتگی سیاسی در عصر پهلوی دوم»، جستارهای سیاسی معاصر، شمارة 4، صص 115-136.
قلجی، حسین و موسوی‌فرد، بابک (1393). «بازشناسی علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران براساس نظریة مبنایی Grounded Theory» رهیافت انقلاب اسلامی، شمارة 8، صص 43-66.
کتس، ریچارد اس و کراتی، ویلیام ج. (1395). دانشنامة سیاست حزبی، ترجمة محسن میردامادی و سید علیرضا بهشتی شیرازی، تهران: روزنه.
کشیشیان سیرکی، گارینه (1396). «فرهنگ و جامعه‌پذیری سیاسی در عصر اطلاعات»، رسانه و فرهنگ، شمارة 7، صص 173-213.
کولایی، الهه و مزارعی، یوسف (2016). «نوسازی و تحزب (مطالعة موردی: دولت هاشمی رفسنجانی)»، فصلنامة سیاست، شمارة 2، صص 403-421.
عالم، عبدالرحمن (1373). بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی.
قربانی، علیرضا و جمعه‌نیا، سکینه (2018). «نقش عوامل اجتماعی (خانواده، مدرسه و گروه همسالان) در جامعه‌پذیری دانش‌آموزان استان گلستان»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارة 2، صص 113-128.
مرشدی‌زاد، علی و جهاندار لاشکی، زینب (1394). «جامعه‌پذیری سیاسی در کتاب‌های آموزشی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان بعد از انقلاب اسلامی»، مطالعات انقلاب اسلامی، شمارة 12، صص 47-62.
مسعودنیا، ابراهیم (1387). «مقایسة آگاهی سیاسی دانش‌آموزان شاهد و غیرشاهد دورة دبیرستان در استان اصفهان»، تعلیم و تربیت، شمارة 24، صص 59-78.
معین‌آبادی، حسین و سلطانی، اصغر (1394). «بررسی نقش دانشگاه در بهبود مؤلفه‌های آموزش سیاسی دانشجویان (مطالعة موردی: دانشگاه شهید باهنر کرمان)»، پژوهشنامة علوم سیاسی، شمارة 11، صص 67-94.
نجف‌پور، سارا، شهرام‌نیا، امیرمسعود و تدین‌راد علی (1394). «تبیین نقش تلویزیون و مطبوعات در رشد فرهنگ سیاسی مشارکتی (مطالعة موردی: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر اصفهان)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارة 2، صص 91-106
نورث، داگلاس، والیس، جان و وینگاست، باری (1397). خشونت و نظم‌های اجتماعی: چهارچوب مفهومی برای تفسیر تاریخ ثبت‌شدة بشر، ترجمة جعفر خیرخواهان و رضا مجیدزاده، چاپ دوم، تهران: نشر روزنه.
ملکی، امیر (1387). «بررسی آمادگی ذهنی دانشجویان مراکز دانشگاه پیام نور استان همدان برای مشارکت سیاسی»، پیک نور، شمارة 6، صص 5-13.
 
Armytage, R. (2018). Elite Ethnography in an Insecure Place: The Methodological Implications of “Studying Up” in Pakistan. Focaal, 82, 80-93.
Auyero, J. (2006). Introductory Note to Politics under the Microscope: Special Issue on Political Ethnography. Qualitative Sociology, 29(3), 257–259.
Baiocchi, G., & Connor, B. T. (2008). The Ethnos in the Polis: Political Ethnography as a Mode of Inquiry. Sociology Compass, 2(1), 139–155.
Basedau, M., & Stroh, A. (2008). Measuring Party Institutionalization in Developing Countries: A New Research Instrument Applied to 28 African Political Parties. SSRN Journal, 69, 1-28.
Bourdieu, P. (1973). Cultural Reproduction and Social Reproduction, London: Tavistock.
Desposato, S, W. (2006). Parties for Rent? Ambition, Ideology, and Party Switching in Brazil's Chamber of Deputies. American Journal of Political Science, 50(1), 62–80.
Downs, A. (1957). An Economic Analysis of Democracy, New York: Harper & Row.
Faucher, F. An Anthropology of Contemporary Political Parties: Reflexions on Methods and Theory Ephemera. Retrieved 2021 June, 28, from http://www.ephemerajournal.org/contribution/anthropology-contemporary-political-parties-reflexions-methods-and-theory.
Gains, F. (2011). Elite Ethnographies: Potential, Pitfalls and Prospects for Getting ‘Up Close and Personal. Public Administration, 89(1), 156-166.
Geertz, C. (1973). The Interpretation of Cultures, Basic books.
Gherghina, S. (2014). Shaping Parties’ Legitimacy: Internal Regulations and Membership Organisations in Post-Communist Europe. International Political Science Review, 35(3), 291–306.
Giovanni, S. (1976). Parties and Party Systems: A Framework for Analysis, Cambridge: Cambridge University Press.
Gramsci, A., & Forgacs, D. (2003). The Gramsci Reader: Selected writings, 1916-1935, Princeton, N. J.: Recording for the Blind & Dyslexic.
 
Hellmann, O. (2011). A Historical Institutionalist Approach to Political Party Organization: The Case of South Korea. Government and Opposition, 46(4), 464-484.
Hockey, J., & Forsey., M. (2020). Ethnography is not Participant Observation: Reflections on the Interview as Articipatory Qualitative Research. The Interview (pp. 69-87), Routledge.
Jackson, P, T. (2008). Can Ethnographic Techniques Tell Us Distinctive Things about World Politics? International Political Sociology, 2(1), 91–93.
 

Kolstø, P., & Tyldum, G. (2006). Common Values and Social Cohesion in Ethnically Divided Societies. Ethnicity Studies/Etniskumo Studijos, (1),  121-146.

 
 
McMenamin, I., & Gwiazda, A. (2011). Three Roads to Institutionalization: Vote, Office and Policy Seeking Explanations of Party Switching in Poland. European Journal of Political Research, 50(6), 838–866.
Power, T. J., & Cyr, J. M. (2009). Mapping Political Legitimacy in Latin America. International Social Science Journal, 60(196), 253–272. DOI: 10.1111/j.1468-2451.2010.01718.x.
Przeworski, A. (1975). Institutionalization of Voting Patterns, or is Mobilization the Source of Decay? American Political Science Review, 69(1), 49–67.
Rhodes, R. A. W. (1997). Understanding Governance: Policy Networks, Governance, Reflexivity and Accountability, Open University Press.
Schatz, E. (Ed.). (2013). Political Ethnography: What Immersion Contributes to the Study of Power, University of Chicago Press.
 
Schumpeter, Joseph A. Capitalism, socialism and democracy. routledge, 2010.
 
Van Hulst, M. J. (2008). Quite an Experience: Using Ethnography to Study Local Governance. Critical policy analysis, 2(2), 143-159.
Viveiros de Castro, E. (2004). Perspectival Anthropology and the Method of Controlled Equivocation. Tipití: Journal of the Society for the Anthropology of Lowland South America, 2(1), 1-21.
Joseph, Lauren, Matthew Mahler, and Javier Auyero, eds. New perspectives in political ethnography. New York: Springer, 2007.
 
Kuroda, Y. (1965). Sociability and Political Involvement. Midwest Journal of Political Science 9(2), 133-147.