دگرگونی ارزش های دینی و انقلابی در بین دو نسل از خانواده های مذهبی ساکن در خیابان ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه انسان شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد انسان شناسی دانشگاه تهران

چکیده

در ایران متعاقب انقلاب اسلامی تغییرات چشمگیری در زمینه باورها و ارزش‌های فرهنگی پدید آمد و در طول چهار دهه اخیر با فراز و نشیب هایی همراه شد تا آن جا که امروز در بین نسل های گوناگون خانواده شهری شاهد تفاوت های بارزی در نظام های ارزشی و باورهای دینی هستیم. از این رو برای شناخت چند و چون این تغییرات، در پی مطالعه جهت گیری ارزش های دینی و انقلابی در دو نسل از افراد خانواده های مذهبی و انقلابی برآمدیم. روش تحقیق، تلفیقی(کیفی، کمی) و فنون گردآوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه بوده و نمونه مورد مطالعه متشکل از 40 خانواده بوده که به شیوه هدفمند از میان خانواده های مذهبی ساکن خیابان ایران برگزیده شده اند.
یافته های پژوهش نمایانگر وجود تفاوت های نسلی در نوع دینداری افراد مورد مطالعه است. در زمینه تغییر وضعیت دینداری، یافته ها نشان می دهد که بعد مناسکی بیش از سایر ابعاد دستخوش تغییر بوده است. با در نظر گرفتن سه بعد اعتقادی، مناسکی و پیامدی، میزان دینداری افراد نسل اول بیشتر از افراد نسل دوم بوده است. به علاوه تفاوت بین نسل اولی ها و نسل دومی ها بر حسب جنس نیز متغیر و در زنان بیشتر از مردان بود. در زمینه رویکرد به انقلاب و نظام هر دو نسل ناقد فاصله گرفتن نظام از ارزش های اولیه انقلاب و خواهان بازگشت به آنها بودند اما نسل دومی ها رویکرد نقادانه تری داشتند. در زمینه رویکرد به نظام، یافته های کمی نیز نشان می دهد که میزان اعتماد به نظام سیاسی در هر دو نسل پایین اما در نسل دومی ها پایین تر بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Transformation of Revolutionary and Religious Values between two Generations of Religious Families

نویسندگان [English]

  • Maryam Rafatjah 1
  • Shayeste Shamsaee 2
1 Associate Professor at the Anthropology department/University of Tehran
2 university of tehran
چکیده [English]

Following the Islamic revolution of Iran and during the last decades we have been witnessing considerable changes in the value systems and religious beliefs هد different generations of urban families. The value orientation of the youth generation could show a landscape of our future society so we tried to investigate this issue.We used mix method and interview & questionnaire techniques. Using the purposive method we chose 40 families.The findings show that there are apparent distinctions between the religiousness of the first and second generation. Moreover our findings indicate the behavioral (ritual) aspect of religiousness has been changed far more than the other aspects and overall the religiousness of the first generation has been higher than the second one. The distinction has also had correlation with sex namely among women were more than men. Both generations criticized going away from the initial values of Islamic revolution and call returning in them but the second generation took more reflexive and critical approach in this regard. Regarding the approach to the political system, both generations had low trust to the governance but the trust of the second generation was lower.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Values
  • Cultural Changes
  • Religiosity
  • Diversity of Religiosity
  • Generation

مراجع

آزاد ارمکی، تقی؛ و خادمی، حسن (1382). «ترجیحات ارزشی دانش‌آموزان تهرانی»، پژوهش‌نامۀ فرهنگی (فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی)، شمارۀ 8، صص 8-28.
آزاد ارمکی، تقی؛ و غیاثوند، احمد (1391). جامعه‌شناسی تغییرات فرهنگی در ایران، تهران؛ آن.
برگر، پیتر ال. (1380). افول سکولاریسم، ترجمۀ افشار امیری، تهران: پنگان.
برگر، پیتر؛ برگر، بریجت؛ و کلنر، هانری (1381). ذهن بی‌خانمان (نوسازی و آگاهی)، ترجمۀ محمد ساوجی، تهران: نشرنی.
بشیریه، حسین (1388). جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: نشرنی.
کرسول، جان (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش، ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار.
کرسول، جان (1391). طرح پژوهش رویکردهای کمی، کیفی و شیوۀ ترکیبی، ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و علی صالحی، تهران: مهربان نشر.
یوسف‌زاده، حسن (1388). بررسی تحول آرای پیتر برگر دربارۀ دین و عرفی‌شدن، قم: مؤسسۀ آموزشی امام خمینی.
همیلتون، ملکوم (1378). جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: کویر.
Ammerman, N. T. (2007). Everyday religion: Observing modern religious lives, Oxford: Oxford University Press.
Berger, P. L. (1967). The Sacred Canopy: Elements of a sociological theory of religion, Garden City NY: Doubleday.
Berger, P. (1980). From secularity to world religions, Christian Century 16.
Berger, P. (2001). Postscript, In Peter Berger and the Study of Religion, Edited by Linda Woodhead, London and New York: Routledge.
Berger, P. (2001). Reflections on the sociology of religion today, Retrieved from: www.findarticles.com
Bruce, S. (2001). The Curios of Unnecessary Recantation: Berger and Secularization, In Peter Berger and the study of religion, New York: Routledge.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (Eds.) (2000). Handbook of qualitative research (3rd Ed.), Sage.
Luckman, T. (1967). Invisible Religion; the Problem of Religion in Modern Society, New York: the Macmillan Company.
Rogers, E. (1969). Modernization among Peasants: The impact of communication, New York: Rinehart and Winston.
Woodhead, L., Heelas, P., & Martin, D. (2001). Peter Berger and the study of religion, London and New York: Routledge.
Inglehart, R. (1997). Modernization and post modernization: Cultural, economic and political change in 43 countries, Princeton: Princeton University Press.
 
 
پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19
پایگاه‌های نمایه‌کننده
شهریور 1399
صفحه 31-54

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار