تحلیل‌ نشانه‌بوم‌زیست‌ رابطه‌ طبیعت‌ و فرهنگ‌ در داستان‌ »مینا و پلنگ‌«

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه پیام نور

10.22059/ijar.2024.374069.459865

چکیده

هدف: مینا و پلنگ‌ یک‌ داستان‌ فولکلور عشقی‌ میان‌ پلنگ‌ و دختر سرخ‌چشم‌ مازنی‌ به‌ نام‌ مینا است که‌ نه تنها به دلیل محتوای عشقی‌ بی‌مانند، بلکه از دیدگاه بوم‌زیست‌ و عشق‌ به‌ جانوران‌ نیز مورد اهمیت‌ است‌. نشانه‌شناسی‌ با بررسی‌ رابطه‌ بین‌ «فرهنگ»، «طبیعت» و «انسان» و نشان‌ دادن‌ نوع‌ رابطه‌های حاکم‌ در یک‌ جامعه‌، می‌تواند به‌ بازسازی روابط‌ اشتباه‌ انسان‌ با دنیای پیرامونی‌ و بهبود تعامل‌های درست‌، کمک‌ کند. در این تحقیق، با استفاده از یک نظام فرآیندی که بر رابطه بین سطوح زبانی (سطح صورت و محتوا) متکی است، به شناسایی اسباب و لوازم تولید معنا در قالب فرآیندها و در ابعاد مختلف کنشی، تنشی، شوِشی، شناختی، زیبایی‌شناختی و ... پرداخته می‌شود. این‌ تحقیق‌ با روش‌ نشانه‌معناشناسی‌ گفتمانی‌، روایت‌ مینا و پلنگ‌ را شناسایی‌کرده و به تحلیل‌ فرآیندهای معناسازی و تبیین‌ نظام‌های گفتمانی‌ پرداخته‌‌است. سپس بااستفاده‌ ازاصول‌ نشانه‌شناسی‌ بوم‌زیست‌ رابطه‌ انسان‌ و حیوان‌ را مورد تحلیل قرار داده‌است.
روش‌شناسی: دو کنش‌گر اصلی‌ داستان یعنی مینا و پلنگ، روند طبیعی‌ زیست‌ انسانی و حیوانی خود را به‌ دلیل‌ شوش‌ دلبستگی‌ به‌ یکدیگر از دست‌ داده‌ و در واقع‌ با هیجان‌ و جادوی حس‌ عاطفی‌ عشق‌، یک‌ «کنشگر حیوانی» یعنی‌ پلنگ‌ از سپهر نشانه‌ای حیوانیت‌ دور شده‌‌است. پلنگ دراین‌ فرآیند در گام‌ اول‌ هویتی‌ فراحیوانی‌ یافته‌ و به‌ موجودی انسان‌گونه‌ و با ویژگی‌های روحی‌ و احساسی‌ انسانی‌ تبدیل‌ گردید و در گام‌ بعدی وارد سپهر نشانه‌ای عشق‌ به‌ معشوقه‌ شده‌‌است و جان‌ خود را در راه‌ رسیدن‌ به‌ دلدارش‌ فدا می‌کند. در نقطه‌ مقابل،‌ مینا با فارغ‌ شدن‌ از نفسانیات‌ و امیال‌ انسانی‌، دل‌ در گرو عشق‌ حیوانی‌ می‌بندد و در گام‌ اول‌ وارد سپهر نشانه‌بوم‌زیستی‌ گردید و در گام‌ دوم‌ با نیروی عشق‌ به‌ استعلایافتگی‌ رسیده‌‌است و او نیز وارد سپهر نشانه‌ای عشق‌ گردید و بدین‌ ترتیب‌ هر دو برای همیشه‌ تاریخ‌ در بین‌ مردم‌ کندلوس‌ زنده‌ و جاودانه‌ شده‌اند.
 یافته‌ها: یافته‌های این‌ تحقیق‌ نشان‌ می‌دهد که‌ چگونه‌ بر اثر دگردیسی‌ روابط‌ انسان‌ و طبیعت‌ درون‌ سپهر نشانه‌ای، بوم‌زیست‌ نشانه‌ای شکل‌ می‌گیرد و تقابل‌ بین‌ انسان‌ و حیوان‌ در بوم‌زیست‌ این‌ روایت‌، تبدیل‌ به‌ وضعیت‌ تعامل‌ و آمیختگی‌ شده‌ و این‌ رابطه‌ تعاملی‌ راه‌ برای بروز اسطوره‌ عشق‌ هموار شده ‌است‌. تعامل‌ دو سپهر نشانه‌ای انسان‌ و حیوان‌ موجب‌ تبدیل‌ «من» و «دیگری» به‌ «مای» فرهنگی‌ شده‌ و در نتیجه‌ قدرت‌ عشق‌، حیوان‌ وحشی‌، رام‌ انسان‌ گردیده‌ و با همین‌ نیرو، کنشگر اصلی‌ داستان‌ تبدیل‌ به‌ اسطوره‌ عشق‌ به‌ حیوانات‌ و محیط‌ زیست‌ و نماد دوستی‌ انسان‌ و حیات‌ وحش‌ شده‌ است‌. انتقال‌ نشانه‌ها و نمادها از نظام‌ مادی و زمینی‌ به‌ نظام‌ استعلایی‌ و اسطوره‌ای از مجرای فرهنگ‌ و تاریخ‌ است‌. در این‌ فرآیند، انتقال‌ از عنصر مادی به‌ اسطوره‌گی‌، موضوعی‌ حیاتی‌ و کلیدی است‌. آمیختگی‌ دو سپهر نشانه‌ای متفاوت‌ انسان‌ و طبیعت‌ منجر به‌ شکل‌گیری سپهر نشانه‌بوم‌زیست‌ جدیدی شده‌ است‌ که‌ ویژگی‌های آن، محبت‌ و دوست‌ داشتن‌ یکدیگر، ورود به‌ دنیای عشق‌ و عاشقی‌ و جاودانگی‌ است‌.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Echosemiotic Analysis of Relation of Nature and Culture in Mina and Leopard Story

نویسنده [English]

  • Ali Karimi Firozjaei
associate professor of Payame Noor University
چکیده [English]

Purpose-Mina and the Leopard is a folkloric love story between a leopard and a red-eyed Mazni girl named Mina, which is important from the point of view of echo semiotics and love for animals, apart from its unique love content. By examining the relationship between "culture", "nature", and "man" and showing the kind of relationships that prevail in a society, semiotics can help reconstruct the wrong relationships between humans and the surrounding world and improve the correct interactions. In this research, using discourse semiotics, which is based on the relationship between language levels (form and content), to identify the tools and equipment of meaning production in the form of processes and in different dimensions of action, tension, emotion, cognitive, aesthetic, etc. is paid. This research uses the method of discourse semiotics to identify and analyze the processes of meaning production and explanation of the discourse systems of the Mina and the Leopard narrative, and analyzes the relationship between humans and animals using the principles of ecological semiotics.
Methodology-The two main characters of the story, Mina and the leopard, have lost their natural human and animal lives due to their attachment to each other, and in fact, with the excitement and magic of the emotional feeling of love, an "animal actor", i.e. the leopard, is far from the semiosphere of animality. And in this process, in the first step, he found a super-animal identity and became a human being with human mental and emotional characteristics, and in the next step, he entered the semiosphere of love for his beloved and sacrificed his life on the way to reach his beloved. On the other hand, Mina, who gets rid of sensuality and human desires, becomes enslaved to animal love, and in the first step she enters the semiosphere of ecological symbols, and in the second step she achieves transcendence with the power of love, and she also enters the semiosphere of love symbols, and thus both stories have always been alive and immortal among the people of Kandlos.
Findings-The results of this research show how within the semiosphere, through the transformation of human-nature relations, a symbolic ecosystem is formed, and the confrontation between humans and animals in the ecology of this narrative has become a state of interaction and fusion, and moreover, this interactive relationship is the way for the emergence of the myth of love. The interaction of the two semiospheres of man and animal has transformed the "I" and the "other" into a cultural "we", and because of the power of love, the wild animal has been tamed by man, and with this power, the main actor of the story has become a myth of love for animals and the environment. And it has become a symbol of friendship between man and animal. The transfer of signs and symbols from the material and earthly system to the transcendental and mythological system is the channel of culture and history, and in this process the transfer from the material element to mythology is a vital and key issue. The fusion of the two different semiospheres of man and nature has led to the formation of a new ecological semiosphere, where love and loving each other and entering the world of love and romance and immortality are the characteristics of this new semiosphere

کلیدواژه‌ها [English]

  • Echo-semiotics"
  • Nature"
  • Culture"
  • Mina and leopard"
  • "
  • Kandelos"
آلبوغبیش‌، عبداﷲ؛ فاطمه‌ گل‌بابایی‌ (١٣٩٧). »نقد زیست‌بوم‌گرایانه‌ داستانی‌ کوتاه‌ از غلامحسین‌ ساعدی«، ادبیات‌ پارسی‌ معاصر، ٨ (١)، ٧٩-٩٧.
اسماعیلی‌، عصمت‌؛ ندا ایمانی‌ خوشخو (١٣٩٦). »پلنگ‌ در باورهای اسطوره‌ای منطقه‌ سمنان‌ (بر اساس‌ افسانه‌های عامیانه‌ منطقه‌ پرور و شهمیرزاد)«، ادبیات‌ عرفانی‌ و اسطوره‌شناختی‌، ١٣ (٤٨)، ٧٧-١٠٥.
حاجی محمد جعفر، مریم. سید ابراهیمی‌نژاد. فاطمه. کریمی‌فیروزجانی. علی. (1400)، تحلیل نشانه شناختی اجتماعی تبلیغات گردشگری ایران و انگلستان ازدیدگاه سپهر نشانه­ای لوتمان، مجله زبانشناسی اجتماعی، 13 (1)، 65-88.
حبیبی‌ نسامی‌، مرتضی‌ (١٣٩٣). »بررسی‌ بوم‌گرایانه‌ با شبیرو، اثر محمود دولت‌آبادی«، ادبیات‌ پارسی‌ معاصر، 4 (٤)،‌ ٩٥-١١٥.
جلالی‌، فرهود (١٣٨٥). منظومه‌ مینا و پلنگ‌: روایتی‌ مستند از دامنه‌های البرز، تهران‌: پارپیرار.
دژاردن‌، جوزف‌ آر. (١٣٩٦). اخلاق‌ محیط‌ زیست‌: درآمدی بر فلسفه‌ محیط‌ زیست‌، ترجمه‌: مهدی کلاهی‌، تهران‌: پژوهشگاه‌ فرهنگ‌، هنر و ارتباطات‌.
شعیری، محمدرضا، سیدابراهیمی، فاطمه. (1398). نشانه-بوم­زیست ادبی: نظریه و روش. نقد ادبی، 12(46)، 69- 89.
گرجی‌، مصطفی‌؛ احمد ابومحبوب‌؛ نادعلی‌ فلاح‌ (١٣٩٦). »ریخت‌شناسی‌ منظومه‌ امیر و گوهر براساس‌ نظریه‌ ولادیمیر پراپ‌«، دوماهنامه‌ فرهنگ‌ و ادبیات‌ عامه‌، 5 (15)، ١١٣-١٣٥.
شعیری، حمیدرضا. (١٣٨٨). از نشانه‌شناسی‌ ساختارگرا تا نشانه‌معناشناسی‌ گفتمانی، نقد ادبی‌، 2 (8)، ‌٣٣-٥٢.
نصیحت‌، ناهید؛ پروینی‌؛ خلیل‌.، میرزایی‌؛ فرامرز. و روشنفکر، کبری. (١٣٩٢). »بررسی‌ نشانه‌معناشناختی‌ ساختار روایی‌ داستان‌ کوتاه‌ لقاء فی‌ لحظه‌ رحیل‌«، جستارهای‌ زبانی‌، 4(2)،‌ ١٩٩-٢٢٠.
 Berque (2015). Des grandes terres de Hokkaido aux chaînes trajectives de la mésologie. La pensée d'Augustin Berque et la philosophie japonaise. Journée d'étude, lundi 30 mars 2015, 13h-18h.
Haugen, E. (1972). The Ecology of Language. Essays. London: Stanford University Press.