حق به شهر؛ شهر موجود و شهر مطلوب آنچه که هست و آنچه که باید باشد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

در سال‌های اخیر هم‌زمان با از دست رفتن کارایی ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شهر، بحران‌های شهری با مطالبات شهروندی رخ نشان می‌دهند و از «حق به شهر» سخن می‌رود. حق به شهر ابزار مفهومی مناسبی را برای نقد وضع موجود شهرها فراهم می‌آورد. موضوع حق به شهر هم موضوع شهر موجود است، شهری که هست و هم موضوع شهر مطلوب، شهری که باید باشد. مقاله خاستگاه فلسفی این مفهوم را از دیدگاه واضع آن، هانری لوفبور واکاوی می‌کند. او بر این باور است که انباشت سرمایه در جوامع سرمایه‌داری معاصر، از طریق شهری شدن اتفاق می‌افتد و هم‌زمان نظارت بر و مراقبت از شهر از شهروندان گرفته و منافع حاصل از شهری شدن به نفع سرمایه (دولتی یا خصوصی) مصادره می‌شود. حق به شهر به طور عام درصدد پس گرفتن نظارت بر و مراقبت از شهر و استفاده از منافع شهری شدن سرمایه است. امروزه حق به شهر موضوع جنبش‌های اجتماعی و اصلاحات قانونی بسیاری در سراسر جهان شده است که به چند تجربه عملی در این زمینه نیز اشاره می‌شود. تجاربی که نشان می‌دهد حق به شهر خواسته‌ای مدنی و قانونی است. از این سبب شاید بتوان گفت که برخی شکست‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران به دلیل نشناختن حق به شهر است. در بازخوانی متن هانری لوفبور درباره حق به شهر مواردی فهرست مطرح می‌شوند که به طور خلاصه و جامع این مفهوم را پوشش می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Right to the City From Current to Ideal City

نویسندگان [English]

  • Mohsen Habibi 1
  • Maryam Amiri 2
1
2
چکیده [English]

During recent years, with the loss of economic, political, cultural and social structures efficiency, urban chaos is obvious in all its aspects. Urban crisis manifests in claims of citizenship and more and more people talk about “Right to the City”. Actually, this approach provides an appropriate conceptual tool to criticize status quo of today’s cities. In addition, to achieve an ideal situation we can extract very rich and creative ideas from the concept of “Right to the City ". In other words, the “Right to the City” is both the issue of the current city (present city) and the issue of the ideal city (a city that should be).
Present study aims to develop the philosophical origin of this concept from the perspective of its Lefebvreian origin. We maintain that accumulation of capital in modern capitalist societies occurs through urbanization but at the same time, monitoring and supervising the city get out of the control of the citizens and the benefits resulted from this urbanization will be seized in favor of capital (public or private). Right to the City, in general, seeks to take back the control of monitoring and supervising and taking advantage from urbanization of capital. 
Since nowadays the “Right to the City” is driving force of many social movements and legal reforms around the world, some practical experiences in this regard will be expressed briefly. Experiences that show “Right to the City" is a "civil and legal” demand. Consequently, it can be said that some failures of urban planning in Iran are the result of ignoring this Right. At the end of the article, after reviewing the content of Henri Lefebvre on the "Right to the City ", some issues will be listed that cover this concept concisely and comprehensively in Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • production of space
  • TEHRAN
  • Right to the city
  • Abstracted space
  • Dfferential space
  • Henri Lefebvre
  • David Harvey
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
دوره 5، شماره 2 نشریه پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران با محوریت «انسان‌شناسی شهر تهران» و با همکاری و پشتیبانی مرکز مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به چاپ رسیده است.
مهر 1394
صفحه 9-30