تاب‌آوری و طراحی الگو واکنش‌های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری روان‌شناسی و رییس کمیته مداخله در بحران انجمن روان‌شناسی ایران

چکیده

در این مقاله به طراحی یک الگو فرضی مبتنی بر واکنش‌های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله احتمالی در شهر تهران پرداخته‌ایم. این الگو فرضی به چهار مرحله‌‌ی نارضایتی، ازدحام، شورش و غارتگری تقسیم گردیده است که در هر مرحله عوامل هیجانی شوک، ترس، وحشت، غم، تنفر، احساس ناکامی، خشم، اضطراب و احساس ناامنی به طور مجزا نشان داده شده است. این الگو فرضی خاطر نشان می‌سازد که پیامدهای روانی - اجتماعی زلزله تهران به دو بخش پرخاشگری – غارتگری و ناامنی – ترک اجباری طبقه‌بندی می‌شوند. بخش پرخاشگری – غارتگری نشان می‌دهد که علاوه بر تلفات ناشی از زلزله، تلفات دیگری ناشی از درگیری‌های بین پلیس - غارتگران و مردم - غارتگران به وجود خواهد آمد. همچنین بخش ناامنی – ترک اجباری اشاره به مهاجرت بیشتر ساکنین تهران به زادگاه خود برای نجات جان و مال خود دارد، زیرا پیش‌بینی می‌گردد که تهران تا دو سال پس از وقوع زلزله قابل سکونت نباشد. در بخش دیگری از مقاله اشاره به مفهوم تاب‌آوری در زلزله احتمالی تهران می‌گردد و تمرکز بر این دارد که آموزش تاب‌آوری و اجرای برنامه‌های مشترک میان دولت و مردم می‌تواند به افزایش سطح تاب‌آوری در جامعه در زمان زلزله منجر گردد. از این رو گمان می‌رود که با افزایش تاب‌آوری در سطح جامعه، چهار مرحله فرضی واکنش‌های روانی - اجتماعی از نارضایتی تا غارتگری هیچ‌گاه به واقعیت تبدیل نگردد. در آخر، به برخی از ویژگی‌های افراد و جامعه تاب‌آور و نقش مسئولیت‌پذیری پس از بحران پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling the Social- Psychological Effects of an Earthquake in Tehran

نویسنده [English]

  • Amir Askari
چکیده [English]

This paper attempt to give a Socio-psychological model for facing a hypothetical earthquake in Tehran. The model advances 4 steps for the disaster: discontent, crowd, riot and plunder. In any step we have tried to imagine by our meta-analysis data to argue about possible social and psychological interactions: shock, fear, distress, hatred, insecurity, depression etc.  The model shows how social fear push the population, and in which ways, to a clash with the security forces. Our analysis continues to foresee the days, months and years after the earthquake. Tehran will be a dead city at least for 2 years and huge immigration have to be organized. The paper finish with concrete suggestion to reinforce the resistance against these negative effects by a social plan of collaboration within the population and authorities. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance
  • Social Modeling
  • Anthropology of Catastrophe
  • earthquake
  • Tehran
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
دوره 5، شماره 2 نشریه پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران با محوریت «انسان‌شناسی شهر تهران» و با همکاری و پشتیبانی مرکز مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به چاپ رسیده است.
مهر 1394
صفحه 287-311