فرهنگ و شخصیت در اصفهان مطالعه‌ای انسان‌شناختی در باب یک گونه شخصیتی در شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

در این مقاله به دنبال ارائه طرحی بر اساس مطالعه میدانی برای ترسیم الگوی «شخصیت پایه فرهنگی» هستیم که در آن ملاحظات روش‌شناسی به کار برده شده باشد تا علاوه بر تأکید بر زمینه‌مند بودن مطالعات فرهنگ و شخصیت، یکی از حوزه‌های فرهنگی غنی ‌ایران یعنی فرهنگ شهری اصفهان از این منظر بررسی شود. در این مقاله با تکیه بر روش‌های مردم‌نگارانه از یک‌سو و تجربه زیسته پژوهشگر در فرهنگ اصفهان و مصاحبه‌ با اطلاع‌رسان‌های بومی و یا دارای تجربه زیسته دراز مدت در این شهر از سوی دیگر تلاش شده به مسئله‌ای محوری یعنی «الگوی شخصیت پایه اصفهانی» پرداخته و ابعاد و عملکردهای آن ترسیم شود. سه مؤلفه بنیادین «شخصیت اصفهانی» (مفهومی با ‌روشنی نسبی و دارای یک اجماع شناختی نسبتاً گسترده) را می‌توان نظم، ترتیب و آداب‌مندی دانست. این قالب‌های معنایی در نظام تربیتی این شهر تا حد زیادی نهادینه ‌شده و به نظام تعاملات کنشگران با دیگران، درون جامعه و حتی با «غیرخودی» شکل می‌دهد. می‌توان گفت غلبه کنش عقلانی معطوف به هدف در این نظام فرهنگی سبب شکل‌گیری خصایص آن شده است. در نهایت این مطالعه بیانگر آن است که نظام‌های فرهنگی در شبکه‌ای از شخصیت‌های پایه، برخی از وجوه را برای تداوم انسجام و بازتولید فرهنگی خودشان نهادینه کرده‌اند؛ در این‌گونه شخصیت رایج در اصفهان این مسئله خصایصی را ایجاد می‌کند که در اذهان عمومی در قالب کلیشه‌های فرهنگی مانند «حسابگری»، «زرنگی» و ... بازنمود می‌یابد. این مقاله تلاشی است برای تفسیر فرهنگی ذهنیت بیرونی از این فرهنگ و گروهی از کلیشه‌ها که از خلال یک بازخوانی انسان‌شناختی بررسی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Culture and Personality in Isfahan An Anthropological Study of Modal Personality

نویسنده [English]

  • Jabbar Rahmani
Assistant Professor of Anthropology, Research Institute of Culture, Art and Communication
چکیده [English]

In this paper, I try to propose a model, based on my fieldwork, for basic culture pattern of personality in of the Iranian subcultures. In this regard, I did my fieldwork in Isfahan cultural area. Through ethnographic and participant observation in this culture, I tried to analyze culture pattern of Isfahan personality and its dimensions and the way it works in their everyday life.  Three main dimensions of this Isfahan cultural personality are order, arrangement, manners or ritualism. This semantic patterns in the socialization process of members of this culture are very central. Most of their interactions in everyday life and ritualistic contexts based on these patterns. In this culture instrumental rationality is the central rules in shaping social life. Through this study, I try to analyze how in a culture or cultural area, any cultural system should select some traits to provide integration and its reproduction. This aim has been done by culture pattern of personality or modal personality in any society. Usually, modal personality has different representation inside and outside of culture and for natives and foreigners. We need to understand and explain how modal personality of Isfahan culture work in an emic manner and grasped by others.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethnography
  • Isfahan
  • Culture
  • Cultural region
  • Modal personality