بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر کندی روند نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری مطالعه موردی جمعیت ساکن در بافت فرسوده منطقه 12 شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه الزهرا

2 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

3 دانشجوی دکتری

چکیده

مطالعه شهر نیازمند پرداختن به ابعاد اجتماعی- فرهنگی بافت و محیط اسکان و فعالیت شهری هم‌زمان با رویکرد فیزیکی و یا کالبدی- فضایی است. قبل از هرگونه مداخله و مشارکت در بافت کالبدی شهر ضروری است منضمات اجتماعی و فرهنگی پیوست بدان نیز مورد تحقیق قرار گیرد. با اتخاذ رویکرد اجتماعی و فرهنگی به شهر، مسئله ساختن شهر به چگونه ساختن و برای چه کسانی ساختن تغییر پیدا می‌کند و توجه از ساختارها به کارکردها معطوف می‌شود. این مقاله درصدد است با تأکید بر زمینه‌های اجتماعی – فرهنگی مؤثر بر روند نوسازی بافت‌های فرسوده به علل و چرایی تأخیر در این فرایند در کلان‌شهر تهران و هسته مرکزی یعنی منطقه 12 بپردازد. پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش متداول توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. نمونه‌گیری جمعیت ساکن در نواحی تعریف‌شده بافت فرسوده منطقه 12 به صورت هدفمند و نظری انجام پذیرفته است. با کاربرد روش گراند تئوری و 16 نمونه مصاحبه عمیق با ساکنین و مدیران شهری و کارشناسان اجتماعی و فرهنگی؛ ارزش‌ها و هنجارهای پشتیبان و یا بازدارنده در مشارکت شهروندان در روند نوسازی مورد تحقیق قرار گرفته و سپس به کمک مقوله‌های تعیین‌شده موارد کدگذاری و مفهوم‌سازی شد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که سیطره انگیزه‌های اقتصادی و کسب سود عامل مهم در کاهش اعتماد اجتماعی در بین شهروندان و مانع عمده در مشارکت نوگرایانه در فرایند نوسازی است. این عوامل در کنار فقر، سالخوردگی و مهاجرپذیر بودن بافت فرسوده و عدم نهادسازی توسعه‌یافته عامل عمده در کاهش کیفیت زندگی در بافت و موجب تأخیر در سرعت و رشد فعالیت‌های نوسازی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of Social and Cultural Effective Factors Slowing Down the Process of Urban Regeneration and Renewal (Case-Study: Region 12 of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Yaghoob Mousavi 1
  • Mohammad Ghasemi 2
  • Anvar Mostafavi 3
1 Alzahra University
2 faculty member of Acecr
3 phd
چکیده [English]

During recent years studying the social and cultural aspects of urban life have been often neglected in the urban renovation projects of Iran and most of interventions in neighborhoods have been physical. So this research investigates the social and cultural factors influencing urban regeneration from a different point of view. The study has been performed with a qualitative approach and descriptive–analytic method in old areas of the Region 12 of Tehran; sampling method was purposive and theoretical and 16 in-depth interviews with inhabitants, authorities and experts were conducted. The results show that the dominance of economic motivations and gaining benefit have been great reasons for a low level of social trust. This factor along with poverty, ageing, presence of a large number of immigrants, and lack of reliable institutions in the area have led to a slowed down urban renovation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban regeneration
  • social and cultural aspects
  • urban decayed fiber
  • traditionalism
  • TEHRAN