اقتدار کاریزماتیک مدرن: مردم نگاری انتقادی از راهبردهای اقناع اقتدارگرایانه/ابزارانگارانه سودمحور در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

امروزه بازار و منطق سودمحوری آن به جزئی لاینفک از زندگی بسیاری از انسان‌ها دراکثر کشورهای جهان تبدیل شده است. این وضعیت با به هم پیوستگی‌ها و پیچیدگی‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع معاصر درهم‌آمیخته است و سبک‌های جدیدی از داد و ستد را متجلی می‌سازد که اندیشه‌های فرهنگی و رفتار اقتصادی خاص خود را همراه می‌آورد. به‌گونه‌ای منطق بازار آزاد در تمامی حوزه‌های اجتماعی نیز سیطره یافته است. در پژوهش حاضر سعی شده که پیامدهای اجتماعی و فرهنگی منطق سودمحورانۀ این بازار در حوزه شرکت‌های بازاریابی‌های شبکه‌ای مورد واکاوی قرار گیرد. بررسی‌های لازم با بهره‌گیری از روش مردم‌نگاری انتقادی و بر اساس رویکرد پنج مرحله‌ای کارسپیکن انجام گرفته است. داده‌های حاصل هم به صورت اتیک و هم به صورت امیک، از دو تکنیک مشاهده مشارکتی پنهان (یک سال) و مصاحبه‌های عمیق با شانزده نفر از افراد انصرافی از شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای به‌دست آمده است. از جمله مضامین (تم‌های) اصلی استخراج شده می‌توان به حصارکاری، تقویت مهارت‌های نفوذ، آموزش‌های سختگیرانۀ تکراری، آموزش اقتدارگرایانه، راهبرد‌های اقناع عامه‌پسند، جلسات روان‌شناسی عامیانه، جشن‌های تشویقی بجستیک و ویژنتیک، آزادسازی عواطف نامتعارف، کاریزماتیزاسیون اعضای موفق و ... اشاره کرد. به‌طور کلی می‌توان این نتیجه را بیان کرد که شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای با استفاده از فنون و راهبردهای اقتداری/ابزارانگارانه/عامه‌پسند افراد را برای جذب در این شرکت‌ها اغوا می‌کنند که در نهایت هدف اصلی آنان، نه سودسازی برای تمامی افراد عضو، بلکه برای حداکثرسازی سود این شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modern Charismatic Authority: Critical Ethnography of Authoritarian/Instrumental Profit-based Persuasion Strategies in Network Marketing Companies

نویسندگان [English]

  • Ali Rouhani 1
  • Soheyla Hajiheidari 2
1 Assistant Professor, Department of Sociology, Yazd University, Yazd, Iran.
2 M.A. of Social Sciences Research, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

Nowadays, market and its profit-based logic has become an inevitable part of many people's live all over the world. This issue has been mixed with social, economic, political and cultural complexities and produces a new style of trade which brings its own cultural thoughts and economic behaviors. In the same way, the free market logic dominates all social spheres. In this paper social and cultural consequences of profit-based logic of this market in network marketing companies have been reviewed. Analysis is done with critical ethnography and five step Carspecken approach. Findings have extracted from both emic and etic approach with hidden participative observation (one year) and deep interview with sixteen canceled persons from network marketing companies. Extracted themes are: fence work, implement of leverage skills, repetitive restricted training, authoritarian training, public persuasion strategies, regular psychological session, promotional and personalized celebration, release of unusual emotions and charismatization of successful members. Results show that network marketing companies persuade people with authoritarian instrumental strategies and their ultimate goal is not profit making for members, but maximizing the profit of companies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Network Marketing Companies
  • Critical Ethnography
  • Modern Charismatic Authority
  • Maximization of Profit
  • Authoritarian Training