بازشناسی و تحلیل کاربردهای قالی‌های خشتی چالِشتُر با رویکرد انسان‌شناسی هنر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه فرش، دانشکدۀ هنر و علوم انسانی فارسان، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

آنچه توانسته قالی‌های خشتی چالشتر را به‌عنوان اثر هنری از قدیم‌الایام پایدار نگه دارد، علاوه بر زیبایی‌های فرمی (تنوع طرح، نقش، رنگ و کیفیت بافت)، کاربردهای گوناگون این قالی است که دربردارندۀ ویژگی‌های مفهومی و بعضا زیبایی‌شناسانۀ قابل توجهی است. نحوۀ برخورد مخاطب با قالی خشتی در تنوع این کاربردها نقش به سزایی را داشته است و در گذر زمان تداعی‌کنندۀ همبستگی میان فرم و عملکرد است. بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی کاربردهای قالی خشتی چالشتر و تبیین برخی مفاهیم نهفته در آن‌هاست. پژوهش این مقاله از نوع کیفی است، رویکردش انسان‌شناسی هنر و روش آن توصیفی-تحلیلی است و به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که قالی‌های خشتی چالشتر چه کاربردهایی دارند و از رهگذر این کاربردها چه مفاهیمی را منتقل می‌کند؟ داده‌های میدانی در این پژوهش با استفاده از مصاحبه با افراد مطلع در چالشتر و همچنین مشاهدۀ میدانی گردآوری شده‌اند و از تحلیل این داده‌ها پنج کاربرد مصرفی، تزئینی، مناسکی، اقتصادی و اجتماعی برای قالی خشتی بازشناسی شد که در میان آن‌ها کاربرد مناسکی قالی (استفادۀ مردم منطقه از قالی در مراسم آیینی) و کاربرد اقتصادی قالی (نقش قالی در امرار معاش مردم منطقه) از اهمیت بیشتری برخوردارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition and Analysis of Applications of Chaleshtor Lozenge Rug Based on Anthropology of Art

نویسنده [English]

  • Afsaneh Ghani
Assistant Professor, Art Faculty-Farsan Branch, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
چکیده [English]

In addition to formic beauties (design, pattern, color and weaving quality) of Chaleshtor Lozenge Rugs, the reason which makes them permanent artistic works since long time ago is their various applications which have conceptual and aesthetic characteristics. The way audiences and users encounter Lozenge Rugs is important in this diversity, and it evokes solidarity between form and function during the time. This paper represents a qualitative and descriptive-analytical research in anthropology of art which aims to recognize the way Chaleshtor Lozenge Rugs are used and what meanings and concepts do these applications include? Field data is gathered by interview with well-informed people in Chaleshtor and participatory observations. Analyzing field data showed that the use of Lozenge Rugs can be considered in 5 categories: consuming, decorative, ritual, economic, social; and ritual (using Rugs in rituals) and economic (role of Rugs in people’s livelihood) are the most important among them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lozenge Rug
  • Chaleshtor
  • Anthropology of Art
  • Application of Art object
  • Aesthetics