بررسی مولّفه های مدرنیسم در چهار داستان کوتاه مهرنوش مزارعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبا ن وادبیات فارسی،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ، ایران

2 استادیار گروزبان وادبیات فارسی ،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه زبان وادبیات فارسی،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران

چکیده

مدرنیسم جریانی است که تقریباً در اواخر قرن نوزدهم میلادی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... وسعت یافت. این جنبش به گسستی تمام‌عیار و رادیکال از سنت‌های فرهنگی و هنری غرب و خلق شکل‌های نوین بیان هنری اشاره دارد. مدرنیسم به‌تدریج وارد عرصۀ ادبیات و داستان‌نویسی شد و بهسبب برخورداری از ویژگی‌های ادبی خاص، از شکل‌های سنتی و تکنیک‌های بیانی قدیم فاصله گرفت. مدرنیسم دارای شاخصه‌هایی از قبیل سنت‌ستیزی، علم‌گرایی، انسان‌مداری، فردگرایی، آزادی‌خواهی، انتزاعی‌سازی، انسانیت‌زدایی، نسبیت‌گرایی، اعتراض به جهان صنعتی مدرن، آشنایی‌زدایی، ضدقهرمان‌گرایی، تأکید بر ضمیر ناخودآگاه و همچنین گرایش‌های فمینیستی است. مهرنوش مزارعی از جمله داستان‌نویسان مهاجر ایرانی‌تبار معاصر است که در زمینۀ داستان‌های کوتاه مدرنیستی، صاحب چندین مجموعه داستان و یک رمان است. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ضمن بررسی عناصر و مؤلفه‌های مدرنیستی در چهار داستان برگزیده از مهرنوش مزارعی، ویژگی‌های مدرنیستی موجود در این داستان‌ها با توجه به آرای سوزان فرگوسن و چارلز می و نگاه و اهمیت او به جایگاه حقوق زنان در جامعۀ مردسالاری طبق نظریات جامعه‌شناسی آنتونی گیدنز تحلیل می‌شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد مهرنوش مزارعی از بسیاری از عناصر و مؤلفه‌های مکتب مدرنیسم در داستان‌های خود استفاده کرده است. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: آغاز بدون مقدمۀ داستان، پایان باز، محدودیت مکان و زمان و کاربرد استعاری آن‌ها، توجه به ذهنیت شخصیت‌ها، درون‌مایه‌های مدرن (بیگانگی، تنهایی، انزوا، فردگرایی و...)، ذهنیت مرکزی، فشرده‌سازی زبان و ایجاز، پیرنگ‌های حذفی و استعاری، عدم قطعیت، وجود ضدقهرمان، درهم‌آمیختن رؤیا و واقعیت، بی‌قصگی، چندلایگی ذهنی شخصیت‌ها و روایت‌های نامتوالی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modernism in Four Short Stories Of Mehrnoosh Mazarei

نویسندگان [English]

  • Marzieh Ahadi 1
  • Shervin Khamse 2
  • Turab Jangi Ghahreman 3
1 PhD student, university employee and lecturer
2 Faculty member of the Department of Persian Language and Literature, Azad University, Central Tehran
3 Faculty member of the Department of Persian Language and Literature, Azad University, Central Tehran
چکیده [English]

Modernism includes one of the subject matters which were expanded in the various economic, cultural, political, and social fields nearly in the late 19th century. . Modernism entered the fields of literature and story writing gradually and got away from traditional forms and old expression techniques due to enjoying specific literary features. Modernism has characteristics such as anti-traditionalism, humanism, individualism, libertarianism, abstractionism, dehumanization, relativism, protest against the modern industrial world, anti-heroism The emphasis is on the subconscious as well as feminist tendencies. Ms. Mehrnoosh Mazarei is one of the contemporary immigrant story writers who has written several short story collections in the field of Modernist short stories. In this research, we attempt to analyze modernism features existing in the stories regarding votes of Charles May and Susan Ferguson with the descriptive-analytical method, As well as her importance of the place of women's rights in patriarchal society according to the sociological theories of "Anthony Giddens" having investigated elements of modernism in four stories selected by Ms. Mehrnoosh Mazarei. The results of the research showed that she could have figured out her stories by enjoying many elements of Modernism such as starting a story without introduction, Dream-Reality Confusion (DCR), Nonstory, and Character's subjective multilayer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anthony Giddens
  • Charles May
  • Mehrnoosh Mazarei
  • Modernism
  • Short Story
شار مهاجر، کامران (1384). هنرمند ایرانی و مدرنیسم، تهران: دانشگاه هنر.
اعزازی، شهلا (1380). تحلیل ساختاری جنسیت؛ نگرشی بر تحلیل جنسیتی در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
برادبری، مالکوم (1393). جهان مدرن و ده نویسندۀ بزرگ. ترجمۀ فرزانه قوجلو. تهران: چشمه.
بیات، حسین (1387). داستان‌نویسی جریان سیال ذهن. تهران: علمی و فرهنگی.
بی‌نیاز، فتح‌الله (1387). درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی. تهران: افراز.
ـــــــــــــ (1390). در جهان مدرن مدرنیستی. تهران: افراز.
پاینده، حسین (1391). داستان کوتاه در ایران (داستان‌های رئالیست، مدرن، پسامدرن). تهران: نیلوفر.
پاینده، حسین (1389). گشودن رمان. تهران: مروارید.
تسلیمی، علی (1393). گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان). تهران: اختران.
توکلی، نیره (1382). «فرهنگ و هویت جنسیتی با نگاهی بر ادبیات ایران». نامۀ انسانشناسی، 3، 36-38.
چایلدز، پیتر (1383). مدرنیسم. ترجمۀ رضا رضایی. تهران: ماهی.
فولادی‌نسب، کاوه و مک‌کارتی، رگاکرامر (1386). «استفاده از نماد در داستان کوتاه». رودکی، 18، 28-34.
کادن، جی. ای. (1386). فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد. ترجمۀ کاظم فیروزمندفر. تهران: شادگان.
گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیت. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: مرکز.
ــــــــــ (1383). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمۀ ناصر موفقیان. تهران: نی.
لوشر، ماکس (1395). روا‌ن‌شناسی رنگ‌ها. ترجمۀ ویدا ابی‌زاده. تهران: درسا.
محمودی، حسن (1386). «غریبه‌ای در اتاق من»، روزنامۀ شرق، 23.
مزارعی، مهرنوش (1382). غریبه‌ای در اتاق من (مجموعه داستان). تهران: آهنگ دیگر.
میرعابدینی، حسن (1383). صدسال داستان‌نویسی در ایران. تهران: چشمه.
نجومیان، امیرعلی (1383). درآمدی بر مدرنیسم در ادبیات. تهران: رسش.
 ولف، ژانت (1380). زنان و ادبیات مدرنیته، زنان پرسه‌زن نامرئی، مدرنیته و مدرنیسم؛ مجموعه مقالاتی در سیاست، فرهنگ و نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ حسینعلی نوذری. تهران: نقش‌جهان.
یونسی، ابراهیم (1365). هنر داستان‌نویسی. تهران: سهروردی.
 
Ferguson, S. C. (1982). Defining the Short Story: Impressionism and Form. Modern Fiction Studies, 28(1),13–24.
Martin, D. W. (1987). Chekhov and the Modern Short Story in English. Neophilolgus, 71, 129–143.