برساخت و بازنمایی هویت های جنسیتی در ضرب المثل‌های لکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی

2 پژوهشگر

چکیده

ضرب‌المثل‌ها در هر جامعه‌ای، آیینۀ تمام‌نمای شیوه‌های زندگی اعضای جامعه و جزئی از میراث فرهنگی نسل‌های پیشین هستند. ضرب‌المثل‌های جنسیتی در هر فرهنگی، جایگاه و موقعیت اجتماعی جنسیت زن و مرد را تعیین و انتظارات و توقعات اجتماع از اعضایش را مشخص و شیوۀ تربیت و پرورش آن‌ها را از قبل معین می‌کنند و از اعضای جامعه می‌خواهند در چه مسیرهایی گام بردارند. فرهنگ سرشار از ضرب‌المثل‌های جنسیتی بر برساخت و بازنمایی فرهنگ جنسیتی دلالت دارند. این ضرب‌المثل‌ها بر تفاوت و تقابل استوارند و زن را دیگری مرد تصور کرده‌اند. در برخی از ضرب‌المثل‌های لکی، هویت مردان و زنان نسبت به یکدیگر معنا می‌یابد و جایگاه و منزلت آن‌ها به نسبت دیگری تعریف می‌شود. در ضرب‌المثل‌های جنسیتی لکی، مردان در جایگاه و موقعیت اجتماعی فرادستی نسبت به زنان ترسیم شده‌اند. چنین القا می‌شود که مردان به نسبت زنان از توانایی‌های عقلی و ذهنی بیشتری برخوردارند. در این ضرب‌المثل‌ها، اصل و نسب، پدرتباری است و فرزندان ذکور خانواده، پرچم‌دار و زنده‌نگه‌دارندۀ اسم و رسم خانواده و خاندان به تصویر درآمده‌اند. در این فرهنگ، نسبت به تربیت و جامعه‌پذیری دختران و پسران نگرش سخت‌گیرانه‌ای وجود دارد و توصیه شده است از تربیت کودکان در شرایط اجتماعی و اقتصادی رفاه و آسایش اجتناب شود. در انحرافات جنسی، پیش‌داوری و قضاوت ارزشی منفی نسبت به جنسیت زن وجود دارد و زنان، اغواگر و تحریک‌کننده تصور شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Constructing and Representing Gender Identities in Laki's Proverbs

نویسندگان [English]

  • Alireza Ghobadi 1
  • Ali Heydar Heydary 2
1 kharazmi University
2 Researcher
چکیده [English]

Proverbs in every society mirror the lifestyles of members of a community and are part of the cultural heritage of previous generations. Gender proverbs in every language and culture determine the social status of men and women. The expectations of the community outline their members, the way they are prioritized, and ask their members how to take their paths.  Laki's culture and language are full of gender Proverbs that imply the construction and representation of gender culture. These proverbs are based on differences and oppositions, and they have imaged a woman as other than a man. In some of Laki's proverbs, the identity of men and women is relative to one another, and their status is defined relative to one another. In Laki's gender proverbs, men are portrayed in a superior social position than women. It is assumed that men have more intellectual and mental abilities than women do. In these proverbs, the lineage is patrilineal, and the male children of the family are depicted as flag bearers and survivors of the family as well as family name and traditions.
In this culture, there is a strict attitude towards raising boys and girls and it is recommended that bringing children up to be avoided in social and economic conditions of comfort and welfare. And in sexual deviations, prejudices and judgments are negative about females, and women are thought to be seductive and provocative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Construction
  • Gender Identities
  • Proverbs
  • Representation
اسمارت، بری (1385). میشل فوکو. ترجمۀ لیلی جو افشانی و حسن چاوشیان. چاپ دوم. تهران: نشر کتاب آمه.
ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، 3(2)، 15-44.
جیکنز، ریچارد (1381). هویت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی. تهران: شیرازه.
سیدمن، استیون (1392). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
سروی زرگر، محمد (1389). نظریۀ بازنمایی در مطالعات فرهنگی. www.kiankiani.com
ذوالفقاری، حسن (1386). هویت ایرانی و دینی در ضرب‌المثل‌های فارسی. فصلنامۀ مطالعات ملی، 8(2)، 27-52.
رحیمی عثمانوندی، رستم‌خان (1379). بومیان درۀ مهرگان، تحقیقی پیرامون قوم «لک» بومیان درۀ مهرگان کده (سیمره) از عصر حجر تاکنون. کرمانشاه: انتشارات ماهیدشت.
رضایی، حمید و ظاهری عبده‌وند، ابراهیم (1394). جایگاه زن و خانواده در ضرب‌المثل‌های بختیاری. دوفصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، 3(6)، 21-42.
روح‌الامینی، محمود (1382). گرد شهر با چراغ در مبانی انسان‌شناسی. تهران: عطار.
کریمی، جلیل، قلی‌پور، سیاووش و علیمرادی، زینب (1399). بازنمایی هویت زن در ضرب‌المثل‌های لکی. فصلنامۀ علمی جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 2(4)، 65-88.
عسگری خانقاه، اصغر و پورتقی، رؤیا (1395). مطالعۀ فرهنگ لالایی، شعر و ضرب‌المثل در گویش قوم لر با تأکید بر نشانه‌های تفکیک جنسیت (موردمطالعه: دو محله شهرستان بروجرد از استان لرستان). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 5(2)، 319-344.
عسگری عالم، علی‌مردان (1383). زبانزدهای لکی. چاپ اول. خرم‌آباد: امیرکبیر.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
قبادی، علیرضا (1392). فولکلور ابزاری برای مطالعات فرهنگی (نمونۀ موردمطالعه ضرب‌المثل‌های همدان). مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 9(30)، 153-176.
صفی‌زاده، علی (1392). زبان لکی، زبان فراموش‌شده از دورۀ میانه. دومین همایش ملی بررسی سیر تحول بومی لرستان (کله باد).
محمدحسین‌زاده، عبدالرضا و بصیری، محمد (1388). بررسی جنسیت در ضرب‌المثل‌ها با توجه به آیات و احادیث. مطالعات اجتماعی روان‌شناسی زنان، 7(4)، 7-31.
ملکی، ابراهیم (1389). بررسی بازنمایی زنان در ترانه‌های فولکلوریک لکی و لری. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 49، 219-250.
مؤمنی، مریم (1386). زبان و جنسیت. زنان، 152، 66-71.
میرزایی، حسین، سلطانی، سعید و قاسم‌زاده، داود (1391). عاملیت و ساختار در اندیشۀ میشل فوکو. مطالعات جامعه‌شناسی، 5(17)، 55-69.
نجف‌زاده قبادی، امیدعلی (1391). ادبیات عامۀ لکی. خرم‌آباد: شاپورخواست.
هال، استوارت (1393). معنا، فرهنگ و زندگی، ترجمۀ احمد گل‌محمدی. تهران: نشر نی.
هال، استوارت (1396). پروبلماتیک هویت در مطالعات فرهنگی هویت و جهانی‌شدن. ترجمۀ سیاوش قلی‌پور و علی‌رضا مرادی. تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
Jinnah, F. (2015). Gender and Power Relationships in the Language of Proverbs: Image of a Woman. FWU Journal of Social Science, 9(2), 53–62.
Frank, F. W., & Treichler, P. A. (Eds.) (1989). Language, Gender and Professional Writing: Theoretical Approaches and Guidelines for Nonsexist Usage. New York: Modern Language Association.
Koupal, R., Kouhi, D., & Aslrasouli, M. (2014). How Do Language and Gender Inteact? A Critical Study on the Feminist Theory of Language. International Journal of Academic Research in progressive Education and Development, 3(4), 291–301.
Hussein, J. (2005). The Social and Ethno-Cultural Construction of Masculinity and Femininity in African Proverbs, African Study Monographs, 26(2), 59–87.