سوژه تراجنس به مثابه سوژه زبان و میل: تحلیل انسان‌شناختی از برساختِ اجتماعی جنسیت به مثابه اجراگری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مردم شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله تلاش دارد نحوه برساختِ فرهنگی-اجتماعیِ جنسیت و تحقق‌ناپذیریِ امر جنسیتی را بواسطه نظریاتِ ژک لکان و جودیت باتلر با تمرکز بر سوژه تراجنس بررسی کند. ابتدا از طریق برهم‌کنشی نظم‌هایِ سه‌گانه لکان (تخیلی، نمادین و واقع) به چگونگی شکل‌گیریِ سوژه تراجنس بواسطه شکاف میانِ هویت تخیلی (منِ آرمانی) و هویت نمادین (آرمانِ من) پرداخته می‌شود. سپس به فرایندِ گذار جنسی از طریق عمل جراحی تطبیق جنسیت به‌ منظور راهی برای به‌رسمیت‌شناسیِ میلِ سوژه توسط دیگری/دیگری‌بزرگ اشاره می‌شود. لکان تفاوت جنسی را ورای اندام‌های جنسی و مبتنی بر دال‌های زبانی بعنوان ایده‌آل‌های هنجارین و باتلر آن را به مثابه ساختارهایِ گفتمانی‌ می‌داند که بطور زمان‌مند بدن‌ها را شکل داده و در قالب اجراگری بیان می‌شود. روش تحقیق این مقاله، کیفی است و داده‌ها بوسیله مصاحبه گردآوری و در قالب روایت‌پژوهی از طریق مفاهیم نظری تحلیل شده است. میدان تحقیق، شهر تهران و مشارکت‌کنندگان، هفت نفر از افراد تراجنس است که بصورت هدف‌مند با روش گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد ناممکن‌بودگیِ تحقق جنسیت به مثابه مدلول، جنسیت را تنها از طریق دالِ بدنی و در قالب اجراگری ارائه می‌دهد. تلاشِ سوژه در نظم نمادین (عمل جراحی تطبیق جنسیت) برای همسویی با جنسیت تخیلی (آنچه سوژه از خودِ جنسیتی در ذهن دارد) در برخورد با امر واقع، شکافی پُرناشدنی است؛ که تمرکزِ تفاوت/هویت جنسیتی بر محوریت دال/بدن در نظم نمادین موجب می‌شود تا فقدانِ جنسیت از طریق اجراگری در قالب فانتزی همزمان سوژه را ساخت و تخریب کند. در نتیجه، جنسیت بیش از آنکه امری درون‌ماندگار باشد، امری زبان‌شناختی و اجراگرایانه است.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

فوکو، میشل (1396). مراقبت و تنبیه. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. چ چهاردهم. تهران: نی. کالویانف، رادوستین (1398). هگل، کوژو، لکان؛ دگردیسی‌های دیالکتیک. ترجمه احسان کریمخانی. چ اول. تهران: علمی و فرهنگی. هیندس، باری (1396). گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو. ترجمه مصطفی یونسی. چ اول. تهران: شیرازه. Brickell, Ch (2009). "Sexuality and the Dimensions of Power." In Sexuality and Culture, No. 13: 57-74. Butler, J (2011). Bodies That Matter, On the discursive limits of sex. London: Routledge. Butler, J (1999). Gender Trouble, Feminism and the Subversion of Identity. London: Routledge. Butler, J (1997). The Psychic Life of Power. Stanford University Press Butler, J (1988). "Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory". In Theatre Journal, Vol. 40, No. 4: 519-531. Dean, T (2003). "Lacan and queer theory". In The Cambridge Companion to Lacan. Jean-Michel Rabaté, Ed: 252-238. Cambridge University Press. Fink, B (1996). The Lacanian Subject; Between Language and Jouissance. Princeton University Press. Grosz, E (1989). Sexual Subversions; Three French Feminists. Australia: Allen and Unwin Pty Ltd. (Routledge Critical Thinkers) Homer, S (2005). Jacques Lacan. Routledge. Johnson, K (2007). "Changing Sex, Changing Self; Theorizing Transitions in Embodied Subjectivity". In Men and Masculinities. Vol 10(1): 54-70. Johnston, A (2018). "Jacques Lacan", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 Edition). Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/fall2018/entries/lacan/>. Lacan, J (2001). Ecrits; A Selection. )Alan Sheridan, Trans). Routledge. Lacan, J (1998). The Seminar of Jacques Lacan, Book 11, The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis. (Alan Sheridan, Trans). Jacques-Alain Miller, Ed. New York: Norton. Lacan, J (1991). The Seminar of Jacques Lacan, Book 1, Freud's Papers on Technique. (John Forrester, Trans). Jacques-Alain Miller, Ed. New York: Norton. Myers, T (2003). Slavoj Žižek. Routledge. Pickett, B (2020). "Homosexuality", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2020 Edition), Edward N. Zalta (ed.), forthcoming URL = <https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/homosexuality/>. Shilling, Ch (2003). The Body and Social Theory. Sage Publications. Weeks, J (2010). Sexuality. 3rd Edition. Routledge. Wright, E (2000). Lacan and Postfeminism. Totem Books. Žižek, S (2009). The Sublime Object of Ideology. 2nd Edition. London: Verso. Zupančič, A (2017). What is sex? Massachusetts Institute of Technology.
پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21
پایگاه‌های نمایه‌کننده
شهریور 1400
صفحه 9-40

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار