بررسی سیر ازدواج سنتی ایرانی با معرفی نسخه نقاشی ایرانی دوره قاجار درحراج بونامز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه نقاشی ، دانشکده هنر ، هیات علمی دانشگاه الزهرا س، تهران ، ایران

چکیده

نقاشی های دوره قاجار به لحاظ سبک هنری در انتقال فرهنگ دارای اهمیت است، مراسم و آیین های ازدواج و مراسم خواستگاری، مهریه، بله بران، حنابندان و آداب و رسوم ازدواج ایرانی درنسخه خطی دوره قاجار درشش مجلس نقاشی که در مجموعه بونامز(حراج آثارهنری درانگلستان) مورد مطالعه قرارمی گیرد. هدف ازاین پژوهش پی بردن به سیرازدواج ایرانی و بازتاب آن درنقاشی با  ویژگی های تجسمی این دوران می باشد. سوال پژوهش این است که ازدواج درفرهنگ ایرانی دوران قاجار دارای چه مراسمی بوده و در نقاشی های مورد بحث چگونه تصویر شده است؟ بازتاب آن در شش مجلس این پژوهش چگونه تصویرشده است؟ روش تحقیق دراین پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده ازمنابع کتابخانه ای و بررسی نمونه نقاشی های حراج بونامز تحلیل و شیوه تحلیل آثار براساس منابع مکتوب، با اصول و قواعد تجسمی به کاررفته در نقاشی دوران قاجاراست. نتایج این پژوهش نشان می دهد ازدواج سنتی ایرانی دردوره قاجار دارای آداب و رسوم و مراسم مختلفی بوده و این مراسم دراین نسخه نادر نقاشی قاجاری تصویرشده و با اشعاری ازحافظ و سعدی مرتبط با موضوع تصویرتزیین شده است.ویژگی های بصری و ساختاری نقاشی دردوره قاجار با موضوع ازدواج ایرانی در این تصاویر نشان داده شده است و ازنظر نوع نقاشی، تزیینات، پوشش زنان و مردان، خوشنویسی و استفاده از اشعار فارسی مرتبط، ترکیب بندی و ... نشان از ارتباط پیوسته این مجموعه دارد.

کلیدواژه‌ها


منابع
بروگش، هاینریش (1367). سفری به دربار صاحبقران. ترجمۀ حسین کردبچه. جلد دوم. تهران: اطلاعات.
پولاک، یاکوب ادروارد (1368). سفرنامۀ پولاک و ایرانیان. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
پناهی، فرشته (1371). زن ایرانی در سفرنامه‌ها. تهران: جاجرمی.
پاتینجر، هنری (1384). سفرنامۀ پاتینجر (مسافرت سند و بلوچستان). ترجمۀ شاپور گودرزی. تهران: دهخدا.
دالمانی، هانری (1325). سفرنامه از خراسان تا بختیاری. ترجمۀ بهرام فره‌وشی. تهران: ابن‌سینا و امیرکبیر.
دلریش، بشری (1375). زن در دورۀ قاجار. تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
دیولافوا، ژان (1364). سفرنامۀ مادام دیولافوا، ایران و کلده. ترجمۀ بهرام فره‌وشی. تهران: خیام.
داودی، سمانه و ابطحی، سید علیرضا (1395). بررسی خانواده و ازدواج در دورۀ قاجار با تکیه بر سفرنامه‌های خارجی. کنفرانس بین‌المللی شرق‌شناسی، تاریخ و ادبیات پارسی، دورۀ اول.
دروویل، گاسپار (1348). سفرنامۀ دروویل. ترجمۀ جواد محیی. جلد دوم. تهران: گوتنبرگ.
دروویل، گاسپار (1370). سفر در ایران. ترجمۀ منوچهر اعتمادمقدم. تهران: شباویز.
ذاکرزاده، امیرحسین (1373). سرگذشت تهران: گزیده‌ای از آداب‌ورسوم مردم تهران. تهران: قلم.
ژوبر، پ. امده (1347). مسافرت در ارمنستان و ایران. ترجمۀ علی‌قلی اعتمادمقدم. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
سرنا، کارلا (1362). سفرنامۀ مادام کارلا سرنا، آدم‌ها و آیین‌ها در ایران. ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی. بی‌جا: کتابفروشی زوار.
شهری، جعفر (1378). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم. جلد اول: زندگی و کسب‌وکار. تهران: دارینه.
شهری، جعفر (1367). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم. جلد ششم. تهران: مؤسسۀ رسا.
طلایی حاتم، زهرا (1393). مراسم ازدواج در عصر قاجار از نگاه سیاحان اروپایی. فصلنامۀ تاریخ نو، 4(9)، 37-52.
فوربزلیث، فرانسیس (1366). کیش مات (خاطرات مباشر انگلیسی سردار اکرم). ترجمۀ حسین ابوترابیان. تهران: اطلاعات.
فوروکاوا، توبویوشی (1384). سفرنامۀ فوروکاوا. ترجمۀ هاشم رجب‌زاده. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کسری، نیلوفر (1346). زنان در تاریخ معاصر ایران. تهران: بدرقۀ جاویدان.
گوبینو، ژوزف، آرتور (1367). سفرنامۀ کنت دوگوبینو سه سال در آسیا 1855-1858. ترجمۀ مهدوی. تهران: کتابسرا.
لیدی شل، مری (1362). خاطرات لیدی شل همسر وزیر مختار انگلیس در اوایل سلطنت ناصرالدین‌شاه. ترجمۀ حسین ابوترابیان. تهران: نشر نو.
مونس‌الدوله و سعدوندیان، سیروس (1380). خاطرات مونسالدوله، ندیمۀ حرمسرای ناصرالدین‌شاه قاجار. تهران: زرین.
مستوفی، عبدالله (1377). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه. جلد اول. تهران: زوار.
موزر، هنری (1356). سفرنامۀ ترکستان و ایران، گذری درسی‌ای مرکزی. ترجمۀ علی گلبن. تهران: سحر.
منصوربخت، قباد و حسینی، معصومه (1394). آداب ازدواج ایرانیان در دورۀ قاجار از منظر سفرنامه‌ها. فصلنامۀ خردنامه، 15، 117-142.
هولتسر، ارنست (1355). ایران در یکصد و سیزده سال پیش. ترجمۀ محمد عاصمی. تهران: مرکز مردم‌شناسی ایران، وزارت فرهنگ و هنر.
جیمزویلس، چالز، دودانگه، جمشید و نیکنام، مهرداد (1366)، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه. ترجمۀ سید عبدالله جمشید. تهران: طلوع.
url1: