مردم نگاری گردشگری: واکاوی گردشگری قومی در ترکمن صحرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران

10.22059/ijar.2023.365103.459841

چکیده

هدف- گردشگری قومی نقشی مهم در توسعه گردشگری اجتماع‌ محور ایفا می­کند. به دلیل تنوع اقوام مختلف در ایران اسلامی، تقویت گردشگری قومی می­تواند به توسعه همه جانبه این مناطق از مناظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی منجر گردد.  ترکیب ‌نژاد و اقوام در ایران یکپارچه نیست و تنوع جمعیتی که قرن‎ها در اثر اختلاط نژادها و مهاجرت‏ها به وجود آمده است موجب پیدایش اقوام فارس، آذری، کرد، لر، بلوچ، بختیاری، تالشی، ترکمن، قشقایی، شاهسون و عرب شده ‏است که هر یک دارای آیین و رسوم مختلفی در زمینه‌هایی چون موسیقی، جشن (تولد، ختنه‌ سوران، جشن تکلیف و ...) مراسم عروسی یا عزا و ماتم، نیایش، مهمانداری و مهمانپذیری، صنایع دستی، غذا و خوراکی، برپایی خیمه، شکار و غیره هستند که قابلیت‌های زیادی برای جذب گردشگر دارند. ترکمن صحرا یکی از مناطق بکر و کم نظیر در شمال شرقی کشور است که با جاذبه های گردشگری بی نظیرش هر ساله هزاران مسافر را به سمت خود جذب و پذیرای آن ها است. علت محبوبیت این منطقه، موقعیت جغرافیایی جذاب و باب طبع گردشگران می باشد. در این پژوهش تلاش می­شود با نگاهی مردم نگارانه به پدیده گردشگری قومی و با تمرکز بر منطقه ترکمن صحرا پرداخته شود.
روش­شناسی- این پژوهش از منظر فلسفه، از نوع تفسیرگرا، از منظر رویکرد از نوع استقرایی، از منظر استراتژی از نوع قوم­ نگاری، از منظر گزینش روش از نوع کیفی تک­روشی و از منظر افق زمانی از نوع تک مقطعی است. در تحقیق قوم نگاری پژوهشگر به توصیف علمی گردشگری قومی در منطقه ترکمن صحرا خواهد پرداخت تا مولفه‌ها و ویژگی‌های فرهنگی جذاب این منطقه برای جذب گردشگران قومی مشخص گردد. ابزار مورد استفاده، مصاحبه­های بدون­ساختار با 38 نفر از مردم بومی و بومگردی­های منطقه ترکمن صحرا بود. شیوه نمونه­گیری به صورت ترکیبی از در دسترس و گلوله برفی می­باشد و تا حد اشباع نظری اجرا شد. 
یافته­های پژوهش- 412 گزاره کلامی معنادار حاصل از مصاحبه­ها، 312 کد استخراج شد که پس از کنارگذاشتن کدهای تکراری 246 مفهوم و هشت مضمون سازمان دهنده استخراج شد. مضامین شناسایی شده شامل هشت مولفه گردشگری قومی در منطقه ترکمن صحرا از جمله اکوتوریسم به واسطه وجود جاذبه های طبیعی متعدد و منحصر به فرد در منطقه، گردشگری غذا به دلیل تنوع غذاهای محلی، گردشگری هنری به دلیل آثار و صنایع خلاق منطقه، گردشگری میراث به دلیل وجود آثار تاریخی متعدد، گردشگری ورزشی به دلیل وجود بازی ­ها و ورزش های سنتی منطقه، و گردشگری فرهنگی به دلیل وجود مولفه های فرهنگی و آداب و رسوم خاص و منحصر به فرد منطقه ترکمن صحرا بود.
علیرغم وجود مولفه ها و ویژگی های خاص در منطقه ترکمن صحرا که می تواند منجر به جذب تعداد هر چه بیشتری از گردشگران می گردد، به دلایل مختلفی همچون عدم توجه ویژه دولت به بخش گردشگری قومی، نبود زیر ساخت های اقتصادی، عدم تبلیغات مناسب از فرهنگ قوم ترکمن، و ... به خوبی نتوانسته است از این مولفه‌ها در راستای توسعه اقتصادی استان گلستان بهره گرفته شود

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ethnography of tourism: An analysis of ethnic tourism in Turkmen Sahara

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Jalilvand 1
  • Hanieh Gol Sabagh 2
1 University of Tehran
2 Faculty of Management and accounting, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose- Ethnic tourism plays an important role in the development of community-oriented tourism. Due to the diversity of different ethnic groups in Islamic Iran, the strengthening of ethnic tourism can lead to the all-round development of these regions from social, cultural and economic landscapes. The composition of races and ethnicities in Iran is not uniform and the diversity of the population that has been created for centuries due to the mixing of races and migrations has led to the emergence of Persian, Azeri, Kurdish, Ler, Baloch, Bakhtiari, Talshi, Turkmen, Qashqai, Shahson and It has become Arab that each of them has different rituals and customs in fields such as music, celebration (birthday, circumcision, obligation celebration, etc.), wedding ceremony or mourning and mourning, prayer, hospitality, handicrafts, food , setting up a tent, hunting, etc., which have many capabilities to attract tourists. Turkmen Sahara is one of the rare and pristine regions in the northeast of the country, which attracts and welcomes thousands of travelers every year with its unique tourist attractions. The reason for the popularity of this area is its attractive geographical location and the nature of tourists. In this research, an attempt is made to look at the phenomenon of ethnic tourism with an ethnographic perspective, focusing on the Turkmen region of the Sahara.
Methodology- This research is interpretive from the perspective of philosophy, inductive from the perspective of approach, ethnographic from the perspective of strategy, qualitative single-method from the perspective of method selection, and cross-sectional from the perspective of time horizon. In the ethnographic research, the researcher will deal with the scientific description of ethnic tourism in the Turkmen Sahara region in order to determine the attractive cultural features and components of this region to attract ethnic tourists. The tool used was unstructured interviews with 38 indigenous people and ecotourists of the Turkmen Sahara region. The sampling method is a combination of convenience and snowball and it was carried out up to theoretical saturation.
Findings- 412 meaningful verbal statements from the interviews, 312 codes were extracted, after discarding the duplicate codes, 246 concepts and eight organizing themes were extracted. The themes identified include eight components of ethnic tourism in the Turkmen Sahara region, including ecotourism due to the presence of numerous and unique natural attractions in the region, food tourism due to the variety of local foods, art tourism due to the works and creative industries of the region, heritage tourism to The reason for the existence of numerous historical monuments was sports tourism due to the existence of traditional games and sports of the region, and cultural tourism due to the existence of cultural components and special and unique customs of the Turkmen Sahara region.Despite the presence of special components and features in the Turkmen Sahara region that can lead to the attraction of more and more tourists, due to various reasons such as the lack of special attention of the government to the ethnic tourism sector, lack of economic infrastructure, lack of adequate advertising of the culture of the Turkmen people, etc., has not been able to use these components in line with the economic development of Golestan province

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethnic tourism
  • Tourism development
  • Ethnography
  • Turkmen Sahara
  • Turkman people
حسینی، سیدفرهاد.، احمدی، پرویز. و خدادادحسینی، سید حمید. (1389)، بررسی تاثیرگذاری توسعه گردشگری قومی بر موضوعات اجتماعی و فرهنگی جامعه (مورد مطالعه: روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه)، مدیریت شهری، دوره 8، شماره 26، صفحات. 163-180.
رضایی، محمدرضا. و شاکری، یونس. (1393)، بررسی فرصت ها و چالش های تنوع فرهنگی گردشگری قومی در توسعه گردشگری ایران، اولین همایش بین المللی علمی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش ها و چشم اندازها، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی.
رئوف، آزاده.، اکبری، فریبا. و رئوف، ارسلان. (۱۳۹۴)، حفظ و احیای بازی های محلی در توسعه صنعت گردشگری قومی و فرهنگی تالش، همایش ملی تالش شناسی، رشت،  اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان، قابل دسترس در   https://www.civilica.com/Paper-BASTAN01-BASTAN01_057.html
صفایی، یوسف. (1386)، مقالات فرهنگی، مطالبی کلی درباره ترکمن ها، به نقل از پایان نامه کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، انتشارات هفته نامه صحرا.
صفرآبادی، اعظم.، یوسفی، ابراهیم.، مویدفر، سعیده. و شاه زیدی، سمیه سادات. (1395)، مقاصد نوظهور گردشگری شهری با تأکید بر جاذبه­های اجتماعی فرهنگی قومیت؛ مطالعه موردی شهر کرمانشاه، مطالعات جامعه شناختی شهری، سال ششم، شماره 19، صفحات. 125-146. 
طوافی، بنت الهدی. (1395)، امکان سنجی گردشگری قومی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته برنامه­ریزی گردشگری، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
گلی، امین الله. (1386)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها، تهران: انتشارات مهارت.
Ishii, K. (2012). The impact of ethnic tourism on hill tribes in Thailand. Annals of Tourism Research, Vol. 39 No. 1, pp. 290-310.
Jalilvand, M. R., Nasrolahi Vosta, L., Kazemi, H. & Khazaei Pool, J. (2017), Social responsibility influence on customer trust in hotels: mediating effects of reputation and word-of-mouth, Tourism Review, Vol. 72, No. 1, pp. 1-26.
Kuhn, E., Haselmiaer, R., Pirker, H. and Vogl, C. (2018), The role of ethnic tourism in the food knowledge tradition of Tyrolean migrants in Treze Tílias, SC, Brazil, Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, Vol. 14 No. 26, pp. 1-12.
Lor, J. J., Kwa, S. and Donaldson, J. A. (2019), Making ethnic tourism good for the poor, Annals of Tourism Research, Vol. 76 No.2, pp. 140-152
MacKenzie, N. and Gannon, M. (2019), "Exploring the antecedents of sustainable tourism development", International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 31 No. 6, pp. 2411-2427
Torres-Delgado, A., and López Palomeque, F. (2014), Measuring sustainable tourism at the municipal level, Annals of Tourism Research, Vol. 49, pp. 122-137.
World Bank (2017), 20 Reasons Sustainable Tourism Counts for Development, www.worldbank.org.
Woyo, E. and Woyo, E. (2019), "Towards the development of cultural tourism as an alternative for tourism growth in Northern Zimbabwe", Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, Vol. 9 No. 1, pp. 74-92
Wu, X., Li, Y., Zhang, L. and Wang, K. (2013), A Research on Innovation and Development of Ethnic Tourism Service Products Based on the Theory of Industrial Engineering: A Case Study in Brocade of Hainan Li Nationality, The 19th International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management, DOI: 10.1007/978-3-642-38442-4_84.
Yang , J., Ryan, C. and Zhang, L. (2013), Ethnic minority tourism in China e Han perspectives of Tuva figures in a landscape, Tourism Management, Vol. 36 No. 1, pp. 45-56.
Yang, C. and Huang, J. (2016), "Industrial Agglomeration Model in Culture Tourism System: Empirical Study in Mainland China", Advances in Hospitality and Leisure (Advances in Hospitality and Leisure, Vol. 12), Emerald Group Publishing Limited, pp. 145-165.
Yolal, M. (2016), "Authenticity, Commodification, and McDonaldization of Tourism Experiences in the Context of Cultural Tourism", Sotiriadis, M. and Gursoy, D. (Ed.) The Handbook of Managing and Marketing Tourism Experiences, Emerald Group Publishing Limited, pp. 217-233
 Zhuang, L., Taylor, T., Beirman, D. and Darcy, S. (2017), Socially sustainable ethnic tourism: a comparative study of two Hakka communities in China, Tourism Recreation Research, DOI: 10.1080/02508281.2017.1338817.