مردم نگاری شبکه‌ای کنش‌ها و چالش‌های حجاب استایل‌های اینستاگرامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشکده مدیریت، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/ijar.2024.375366.459862

چکیده

هدف: اخیراً سبک­های پوشش حرفه‌ای و مد در میان قشر مذهبی و محجبه نفوذ کرده است، و شاهد آن هستیم که بانوان مذهبی جامعه هم در کنار آنکه دغدغه پوشیدگی لباس خود را دارند، به دنبال ست‌کردن روسری، ساق دست و کیف و کفش خود هستند؛ این پدیده گاهی اوقات شکل افراطی به خود می‌گیرد. ریشه‌ آن را می­توان در جریان حجاب‌استایل‌ها و بلاگرهای حجاب جستجو کرد. جریانی که موجب شده بخشی از اقشار مذهبی هم از فلسفه حجاب فاصله بگیرند. حجاب‌استایل‌ها و بلاگرهای حجاب علاوه بر برنامه‌ریزی برای استحاله چادر و حجاب قشر مذهبی، اهداف سیاسی را نیز دنبال می‌کنند. بر این اساس، هدف از انجام مطالعه حاضر، واکاوی کنش­ها و چالش­های حجاب استایل­ها در رسانه اجتماعی اینستاگرام است.
روش‌شناسی: این مطالعه با رویکرد تفسیرگرا، از استراتژی پژوهش مردم نگاری شبکه­ای (نتنوگرافی) برای واکاوی کنش­ها و چالش­های حجاب استایل­های اینستاگرامی بهره می برد. در این راستا، کامنت­ها و پست­های منتشر شده در 6 ماه اخیر توسط 5 حجاب استایل­ اینستاگرامی با استفاده از نمونه گیری قضاوتی هدفمند گردآوری و تحلیل شد. افزون بر این، با 6 نفر از فعالین حوزه حجاب و عفاف نیز مصاحبه­های بدون ساختاری صورت گرفت.  
 یافته‌ها: مضامین شناسایی شده برای آسیب­های حجاب استایل­های اینستاگرامی مشتمل بر تغییر در مفهوم حجاب، استفاده ابزاری از حجاب، ترغیب به مصرف غیرعقلایی، استانداردسازی نامناسب، و شکل­گیری تقابل و تفرقه بود. به علاوه، مضامین احصاء شده برای راهکارهای مواجهه موثر با حجاب استایل های اینستاگرامی شامل ارائه الگوی مناسب حجاب مطابق با ارزش­های اسلامی، توسعه زیرساخت­های اجتماعی و فرهنگی و قانون­ گذاری مناسب برای فضای مجازی بود.
نتیجه گیری: در ابتدا بلاگرهای حجاب، درصدد معرفی بُعد اجتماعی حجاب بودند اما در عمل نه‌تنها این اتفاق نیفتاد بلکه تبلیغی نادرست از پوشش حجاب در عرف جامعه شکل گرفت. حجاب استایل‌ها با تبدیل حجاب به استایل و استفاده از عبا به‌جای چادر، به دنبال عادی‌سازی این نوع از پوشش هستند و فعالیت این بلاگرها نه‌تنها تأثیر مثبتی در پذیرش حجاب نداشته است بلکه ارزش‌های حجاب را دچار تغییرات منفی کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A netnography of actions and challenges of Hijab Styles on Instagram

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Jalilvand 1
  • Mohammad Moein Ziadost 2
1 Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose-Recently, professional and fashion styles of clothing have become prevalent among religious and veiled women. Alongside their concern for modest dressing, religious women in society are also coordinating their headscarves, sleeves, handbags, and shoes. Sometimes, this phenomenon takes on an extremist form. Its roots can be traced back to trends in hijab styles and hijab bloggers, leading some religious groups to distance themselves from the philosophy of hijab. Additionally, hijab styles and bloggers pursue political goals. Based on this, the aim of this study is to explore the actions and challenges of hijab styles on the social media platform Instagram.
Methodology-This study adopts an interpretive approach and utilizes netnography to investigate the actions and challenges of hijab styles on Instagram. Comments and posts from the last 6 months by 5 Instagram hijab style influencers were collected and analyzed through purposive judgmental sampling. Additionally, unstructured interviews were conducted with 6 activists in the field of hijab and modesty.  
Findings-Themes identified for the damage of hijab styles on Instagram included changes in the concept of hijab, instrumental use of hijab, incitement to irrational consumption, inappropriate standardization, and the formation of confrontation and division. Additionally, topics identified for solutions to effectively address hijab styles on Instagram included presenting a suitable pattern of hijab in accordance with Islamic values, developing social and cultural infrastructure, and implementing appropriate legislation for the virtual space.
Conclusions- Initially, hijab bloggers aimed to introduce the social dimension of the hijab. However, this aim was not achieved, and instead, an erroneous promotion of hijab coverage emerged within society. Hijab styles aim to normalize this form of attire by transforming the hijab into a fashion statement and substituting the chador with the abaya. However, the activities of these bloggers have not only positively influenced hijab acceptance but have also negatively altered hijab values

کلیدواژه‌ها [English]

  • Instagram
  • Hijab style
  • Hijab fashion
  • Netnography. social media
  • Thematic analysis

مراجع

اکبرزاده، ن.، نعمتی، چ.، تقی زاده بروجنی، ر. (1401). بازشناسی مفهوم مد و طراحی لباس اسلامی در پوشش زنان، زن و فرهنگ، 15(51)، 87-97.
عبدالمنافی، س. و سلیمانی، م. (1399). مطالعۀ عوامل مؤثر بر آگاهی از مد و مصرف مد حجاب؛ مورد مطالعه: زنان شهر اصفهان. جامعه شناسی کاربردی، 31(2)، 123-141.
جهانشاهی،. پ.، رحیم پور، ا. و شهرابی، ب. (1401). تاثیر اینفلوئنسرمارکتینگ در رسانه اجتماعی اینستاگرام بر صنعت نشر با رویکرد نتنوگرافی، جامعه فرهنگ رسانه، 11(45)، 45-70.
Afifa, A., and Kusnarto, K. (2022). Persepsi followers terhadap postingan keputusan lepas hijab influencer rachelvenya di instagram. Ekspresi Dan Persepsi: Jurnal Ilmu Komunikasi, 5(2), 299-307.‏
Aisy, N. A. R., and Kusumawati, I. R. (2023). Hijab Fashion Trends in Yogyakarta on the Miss Hijab Agenda: Local Identity and Cultural Values are Reflected in the Hijab Fashion Trend. AN-NUHA, 1(1), 1-17.‏
Andersén, J. and Andersén, A. (2014), Deconstructing resistance to organizational change: a social representation theory approach, International Journal of Organizational Analysis, 22 (3), 342-355.
Anjani, S., and Irwansyah, I. (2020). Peranan Influencer Dalam Mengkomunikasikan Pesan Di Media Sosial Instagram [the Role of Social Media Influencers in Communicating Messages Using Instagram]. Polyglot: Jurnal Ilmiah, 16(2), 203-229.‏
Azzman, T. S. A. T. M., and Manaf, M. (2019). Celebrity-fan engagement on Instagram and its influence on the perception of hijab culture among muslim women in Malaysia. Journal Komunikasi: Malaysian Journal of Communication, 35(1), 286-302.‏
Birgitta, H. (2011). Social Representations Theory: A New Theory for Media Research. Nordicom Review, 32(2), 3-16.‏
‏Gökarıksel, B., and Secor, A.J. (2009). New transnational geographies of Islamism, capitalism and subjectivity: The veiling-fashion industry in Turkey. Area, 41(1), 6-18
Grine, F. and Saeed, M. (2017), Is Hijab a fashion statement? A study of Malaysian Muslim women, Journal of Islamic Marketing, Vol. 8 No. 3, pp. 430-443.
Gurbuz, M. E., and Gurbuz-Kucuksari, G. (2009). Between sacred codes and secular consumer society: The practice of headscarf adoption among American college girls. Journal of Muslim Minority Affairs, 29(3), 387-399.‏
Hanzaee, K. H., and Chitsaz, S. (2011). A review of influencing factors and constructs on the Iranian women’s Islamic fashion market. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1(4), 94-100.‏
Hassan, S. H., and Harun, H. (2016). Factors influencing fashion consciousness in hijab fashion consumption among hijabistas. Journal of Islamic Marketing, 7(4), 476-494.‏
Juliani, D., Ratnasari, A., and Triwardhani, I. J. (2021, June). Virtual Identity of Hijab Celebrities. In Social and Humanities Research Symposium (SORES 2020) (pp. 18-23). Atlantis Press.‏
Khalid, K., and Akhtar, S. (2018). Factors influencing fashion consciousness in hijab fashion consumption. Journal of Marketing, 88, 88-103.‏
Kozinets, R. V., and Gretzel, U. (2024). Netnography evolved: New contexts, scope, procedures and sensibilities. Annals of Tourism Research, 104, 103693.‏
Latiff,Z. A. and Alam, F.N.Z. (2013), The Roles of Media in Influencing Women Wearing Hijab: An Analysis” Journal of Image and Graphics, 1 (4), 94-100
Mokhlis, S. (2006), The effect of Religiosity on shopping orientation: An exploratory study in Malaysia, Journal of American Academy of Business, 9(1), 64-74.
Monkebayeva, K. Z., Baitenova, N. Z., and Mustafayevа, A. A. (2012). History of appearance and distribution of hijab and its types. International Journal of Humanities and Social Sciences, 6(11), 3119-3122.‏
Mulali, A. (2009). Hijab fashion and Islamic clothing: Hot and trendy. Retrieved from http://www.ideamarketers.com
Nguyen, P.M. (2013). The contributions of netnography in new product development.
Nistor, L. (2017). Hijab (istas)–as fashion phenomenon. A review. Acta Universitatis Sapientiae, Social Analysis, (7), 59-67.‏
Puspitasari, C., and Dolah, J. (2018, November). The analysis of integration between hijab concept and fashion in Indonesia. In 3rd International Conference on Creative Media, Design and Technology (REKA 2018) (pp. 325-328). Atlantis Press
Robinson, R. K., Franklin, G. M., and Hamilton, R. H. (2012). The hijab and the kufi: Employer rights to convey their business image versus employee rights to religious expression. Southern Law Journal, 22(1), 79.‏
Shin, J., Lew, Y. K., and Seo, M. (2023). Between Fashion and Piety: Hijab Influencers and Religious Communities in the Consumer Socialization of Indonesian Muslims. Clothing and Textiles Research Journal, 0(0).
Sukendro, G., Destiarman, A. H., and Kahdar, K. (2016). Nilai fetisisme komoditas gaya hijab (kerudung dan jilbab) dalam busana muslimah. Jurnal Sosioteknologi, 15(2), 241-254.‏
Supriyani, M., Indrajaya, T., Yulianti, S., & Qotrunnada, Q. (2022). Impact of celebrity endorser (selebgram) on consumer purchase interest in the online hijab fashion industry: case study on muslim women who follow celebrities on instagram in social media. International Journal of Economy, Education and Entrepreneurship, 2(2), 494-502.‏
Voelklein, C., and Howarth, C. (2005). A review of controversies about social representations theory: A British debate. Culture & psychology, 11(4), 431-454.‏
پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران
دوره 14، شماره 1
پایگاه‌های نمایه‌کننده
شهریور 1403
صفحه 39-55

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار