سفره‌های نذری در تهران: عاملیت زنانه در جماعت آیینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار انسان‌شناسی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

2 کارشناس ارشد هنر اسلامی

چکیده

سفره‌های نذری، گونه‌ای از آیین‌های اسلامی- ایرانی است که صرفاً در میان زنان و توسط آنها و عموماً در فضاهای خانگی و در برخی موارد خاص نیز در مسجد، حسینیه،‌ و امامزاده‌ها برگزار می‌شدند. سفره‌های نذری، بنا بر یک نذر توسط کسی که بانی نامیده می‌شود شروع و توسط جماعت آیینی اجرایی می‌شوند. آنچه اهمیت دارد مسئله محوری نسبت این سفره‌ها با ساختارهای اجتماعی مسلط و مقوله عاملیت زنانه است. برای پاسخ دادن به این مسئله، به روش مردم‌نگاری، برساخت اجتماعی گونه خاصی از آیین‌های زنانه به نام سفره نذری در تهران بررسی خواهد شد. پروبلماتیک اصلی این مقاله،‌ چگونگی تجلی عاملیت زنان در زمینه این جماعت آیینی است. اجتماع آیینی زنانه در سفره‌های نذری، شبکه‌ای از پیوندهای اجتماعی را ایجاد می‌کند که در حل بحران‌ها و مسائل زندگی زنان نقش بسیاری دارد. این سفره‌ها علاوه بر ایجاد فضایی برای دین‌ورزی زنان بالأخص در منطق نذر، در فضای اجتماعی قبل و بعد آیین، امکان‌هایی را برای حل و انجام موضوعات دیگری در زندگی زنان ایجاد می‌کنند. از خلال منطق جمعی این آیین‌ها، ‌عاملیت زنانه در سه مدل فردی، ‌واسطه‌ای و جمعی در بستر اجتماع آیینی شکل گرفته و عمل می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sofrey-e Nazri Women`s Agency in Ritual Community

نویسندگان [English]

  • Jabbar Rahmani 1
  • Yasaman Farahzad 2
1
2
چکیده [English]

Sofrey-e Nazri is a Persian collective religious ritual that is very common between Iranian women. This ritual is known as a female ritual and most of the time is performed inside the homes or sometimes in mosques, holy tombs and Huseynieh. This ritual is based on a religious promise that is named as Nazr that should performed by a person who made this promise – the Bani. This ritual is planned and started by Bani and will continued by women who are invited by Bani as guests to formed the religious community. The most important issue is considering about relationship between Sofrey-e Nazri and social constitution of women’s agency.We did ethnographic fieldwork to study this female religious gathering (Sofrey-e Nazri) among middle class women of Tehran. As the main issue in this essay we want to consider that how women’s agency is constructed through this ritual communities? Sofrey-e Nazri makes a network of social relations that is very useful for everyday life and is helpful for solving any problem and crisis in women’s life. So this ritual is a multi-function ritual that supports both religious and social needs of Muslim women and make some opportunity and options to support the other problems of a female’s life. This female agency constructed and practiced in collectively. Actually it is a kind of collective agency

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sofreye- Nazri
  • Ritual
  • Anthropology of Religion
  • Women Studies
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
دوره 5، شماره 2 نشریه پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران با محوریت «انسان‌شناسی شهر تهران» و با همکاری و پشتیبانی مرکز مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به چاپ رسیده است.
مهر 1394
صفحه 183-200