مطالعه انسان‌شناختی بحران‌های اقتصاد سنتی در گذار به موقعیت جدید (مطالعه موردی بازار سنتی تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

بازار سنتی تهران از قدرتمندترین و پرنفوذترین میدان‌های اجتماعی و اقتصادی و نیروهای بازار از اثرگذارترین کنشگران اجتماعی و اقتصادی در تحولات دوران معاصر در ایران بوده است. در طول نیم سده گذشته و در مواجه با فرایندهای مدرن در جامعه ایران، دگرگونی‌های تازه‌ای در این میدان اتفاق افتاده است که نتیجه پذیرش الزام‌بخش و ناخواسته منطق این فرایندها، از هم گسیختگی درونی بازار بوده است. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این سؤال بوده است که بازار سنتی تهران به عنوان شکلی از اقتصاد سنتی در گذار به موقعیت جدید به عنوان شکلی از اقتصاد مدرن چه ویژگی‌هایی دارد؟برای پاسخ به سؤال فوق تلاش شد با استفاده از چارچوب تحلیلی نمونه آرمانی دو شکل بازار سنتی و بازار مدرن صورت‌بندی و فرایند گذار تحلیل شود. نتایج پژوهش حاضر نشانگر این است که موقعیت کنونی بازار، وضعیت در حال گذار و بحرانی است. بحران‌های بازار را می‌توان در پنج بخش بحران نظم نهادی، بحران عقلانیت آیینی و معنوی، بحران حک‌شدگی، بحران منش سنتی، بحران هویت‌بخش شهری تحلیل کرد. نتیجه این گسست‌ها بیش از آنکه ایجاد تمایزاتی روشن و مرزبندی‌شده و خالص باشد بیشتر شکل‌گیری اشکال پیوندی و درهم‌گرا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Anthropological Study of Iran’s Traditional Economy Crises in Transition to New Situation: A Case Study of Tehran bazaar

نویسنده [English]

  • Rouhollah Nosrati
چکیده [English]

economic fields. Bazzar forces are considered as powerful and effective social and economic actors in contemporary development. During the past half century and facing modernization of Iran’s society, this field has witnessed new changes. The compulsory and unwanted acceptance of consequences of such processes᾽ logic has been the internal fragmentation of Bazaar. This study pursues the aim of providing an answer to the question that what are Bazaar features as a form of traditional economy in transition to new situation era as form a of modern economy? To deal with this question, attempt has been made to determine and analyze the traditional and modern Bazaar formations using the ideal type analytical framework and the transition process. The findings indicate that the present situation is a transitional and constitutes a critical condition for Bazaar. The crises can be analyzed in five layers including institutional, ritual-spiritual rationality, embeddedness, traditional habitus and urban identity. The result of such fragmentations is mostly formation of hybridity forms than establishment of clear and bounded distinctions.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic anthropology
  • Traditional economy
  • Modern economy
  • Merchants
  • Rationality
  • embeddedness
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
دوره 5، شماره 2 نشریه پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران با محوریت «انسان‌شناسی شهر تهران» و با همکاری و پشتیبانی مرکز مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به چاپ رسیده است.
مهر 1394
صفحه 267-286