صابئین مندائی و دنیای در حال تغییرشان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه انسان‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

صابئین مندائی اعضای قوم-دینی هستند که در ایران و عراق زندگی می‌کنند. ایشان حامل سنّتی غنوصی متکی بر متونی مقدسی به زبان مندائی هستند. به عنوان اقلیتی کوچک و تحت تهدید مستمرِ امحای فرهنگی از جانب همسایگان غالب، مندائیان مناسک طهارت مفصلی را بسط داده‌اند که به نوعی مرجع هویت گروهی ایشان است و به طور نمادین و نیز عملی مرزهای هویتی ایشان را حفظ و بازتولید می‌کند. ناآرامی‌های اجتماعی، سیاسی و جنگ در موطن مندائیان، باعث مهاجرت کثیری از ایشان به کشورهای دیگر، به خصوص در آمریکای شمالی، استرالیا و اروپا  و شکل‌گیری دیاسپوراهای مندائی شده است. این پراکندگی را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ ایشان دانست که مرزهای هویت گروهی ایشان را سست کرده و چالش جدیدی برایشان ایجاد کرده است. به‌علاوه، این شرایط مجالی را برای بروز تمنّاها و آرزومندی‌هایی ایجاد کرده که پیش‌تر فشارهای خارجی به آنها مجال ظهور نمی‌داده­اند. این امر باعث بروز طلیعۀ بسط و تغییر در نظام دینی- از حیث تطابق با شرایط و ایجاد تفاسیر جدید- شده است. تغییراتی که می‌توان آنها را در غالب حرکتی از رویکرد اسطوره‌ای به رویکرد استدلالی در نظام دینی تعبیر کرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Changing World of The Mandaeans

نویسنده [English]

  • Mehrdad Arabestani
Assistant Professor, Department of Anthropology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Mandaeans are the members of an ethno-religious minority who live in Iraq and Iran. They are bearers of a Gnostic tradition that is based on Mandaic scriptures. As a small minority under the constant threat of cultural extinction and ethnocide, they developed elaborate purification rites, which are served as the main reference of their group identity. The concern for group integrity is well encoded in these rituals, which symbolically, as well as practically, protect and reestablish the boundaries of the group identity. Recent social and political unrest and wars in the region led to the emigration of many Mandaeans to North American and European countries and Australia. This dissemination of the Mandaeans in the world made a significant turning point in the people’s history. The dissemination liquefies the boundaries of group identity and posed new identity challenges to the people. Furthermore, the new situation gave rise to new demands and made room for desires that had been repressed before. Therefore, a tendency to the exegeses of scriptures compatible with modern life is traceable. This is an ongoing change that can be called a movement from mythos to logos.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diaspora
  • Identiity
  • Desire
  • Ehno-religion
  • Ritual