مقایسۀ دو آیین موسیقایی مشابه شوشی و عروس‌گولی در تناظر با آیین کوسه

نویسنده

استادیار دانشکده‌ هنرهاى نمایشى و موسیقى، پردیس هنرهاى زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

سه آیین شوشی در هرمزگان، عروس‌گولی در گیلان و آیین‌ کوسه در شمال، غرب و جنوب ایران از منطق، ساختار و صورت نسبتاً مشابهی برخوردار هستند. این سه آیین در مراسم عروسی و استقبال از فصل بهار (نوروز) اجرا می‌شوند. در هر سه مورد، و در طی یک اجرای نمایش‌گونه و اپیزودیک، داستانی ساده روایت می‌شود. شخصیت اصلی این روایات، به شکلی نمادین زشتی، پیری، ناباروری و سرما و ناخوشایندی را مجسم می‌کند که به واسطۀ رقص و شادی اهالی و حاضرین از آن منطقه یا روستا رانده می‌شوند. در این پژوهش، پس از معرفی چگونگی اجرای هر سه آیین، نشان داده شده که بر اساس الگوی تحلیل گرمس و پراب، روایت هرسه نمونه از ساختار مشابهی پیروی می‌کند. تحلیل شخصیت‌های اسطوره‌ای هر سه آیین نشان از پیشینۀ تاریخی آن دارد که در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش گویای آن است که هر سه آیین با صورتی متفاوت با جدالِ میان ثنویتِ خیر و شر و یا نازایی و زایش – که در ارتباط مستقیم با ایزدان پیشااسلامی هستند- تعریف می‌شوند. شباهت و پیوستگی میان هر سه آیین، صحه‌ای است بر پویایی آیین‌های باستانی، پیوند میان اقوام ایرانی، حرکت سیال فرهنگ در دلِ تاریخ، و تغییراتِ ناشی از نیاز به تطبیق با شرایط متفاوتِ دوره‌های مختلف. ویژگی مهم دیگر این پژوهش معرفی یک نمونه از دگرگونی معنایی آیین‌های اسطوره‌ای – در اینجا ستایش ایزدبانوی آناهیتا- در قالب آیین‌های نمایشی باران‌خواهی و در نهایت نمایش‌های موقعیتی و مطابق با روزگار معاصر خویش است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative view of Similar Musical Ceremonies of Shushi, Arous-e Goli and Kosé Ceremony

نویسنده [English]

  • Maryam Gharasou
Associate Professor, Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The three ceremonies of Shushi, Arous-e goli and Kosé in different parts of Iran have fairly similar logic, structure and form. A simple story is narrated in a drama-like and episodic performance. The main character of these narratives symbolically visualizes negativity, removed from a region or village through the joy and presence of locals and audiences. After introducing the ceremonies, we will present the mythical characters and show the similar structure of these performances, based on the Greimas and Propp's Analysis Model. They are defined similarly, though in different forms, as a kind of conflict between the duality of good and evil, or fertility and infertility - which are directly related to the pre-Islamic Izad (gods). The similarity and connection of the three ceremonies confirm the dynamicity of the ancient Iranian ceremonies, connection among the Iranian ethnic groups, the fluid movement of culture in history, and the changes occurring due to the need for adaptation to different conditions in different eras. Another important feature of this study is its providing an example of the semantic transformation of mythical ceremonies -the praises of the Iranian goddess Anahita- through rain-seeking rituals and occasional performances in accordance with their contemporary periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shushi
  • Arous goli
  • Pirbabou
  • Kosé
  • Fertility rituals
  • Nowrouz
  • Rain ritual