بازپژوهی در انگیزه و شیوه اجرای آداب اجتماعی زورخانه با تفحص در تناسب کارکرد و ساختار کالبدی فضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

زورخانه جزئی از مردمی‌ترین اندام‌واره‌های شهر به‌مثابه مکانی فراورزشی، میراث معنوی فرهنگ و معماری ایرانی و آموزه‌های تربیتی آن متضمن منشی پسندیده در روابط فردی و اجتماعی است. ازاین‌رو تناسب کارکرد و ساختار کالبدی در معماری زورخانه، موضوع پژوهش حاضر است که با هدف بازپژوهی در آداب اجتماعی و ارتقای تجربه تعاملات اجتماعی در نمونه‌های معاصر به ارزیابی مؤلفه‌های شکل‌دهنده آداب و کارکردها و نیز رویکردهای کالبدی مؤثر بر انجام‌پذیری این آداب در نمونه‌های مطالعاتی می‌پردازد. سؤال تحقیق آن است که عناصر سازمان کالبدی فضایی زورخانه چه نقشی در انگیزه و شیوه اجرای آداب اجتماعی آن دارد؟ کدام ویژگی‌ها و رویکردهای کالبدی فضایی در تسهیل شکل‌دهی به آداب اجتماعی زورخانه اثرگذارند؟ روش تحقیق شامل ترکیبی از رویکرد کیفی به‌صورت تحلیل و تفسیر اطلاعات کتابخانه‌ای پیرامون نظریه محیط و تعامل اجتماعی و نیز رویکرد کمی/کیفی و نرم‌افزاری برمبنای نمونه موردی است که به‌صورت مشاهده و تحلیل با شبیه‌ساز رایانه‌ای دپت‌مپ و ای‌گراف جهت بررسی چیدمان فضایی زورخانه‌های تاریخی ایران انجام گرفته است. نمونه‌ها شامل 8 زورخانه شاخص از 3 دوره تاریخی صفوی، قاجار و پهلوی در شهرهای تهران، یزد، اصفهان، قزوین، آران و بیدگل و خرم‌آباد است. عوامل مؤثر بر شیوه اجرای آداب اجتماعی در زورخانه‌های تاریخی ازطریق بررسی تطبیقی نمونه‌ها به روش استدلال منطقی و قیاسی ارزیابی و استنتاج شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که موقعیت و ارتباط عناصر در سازمان کالبدی فضایی زورخانه نقش مؤثری در تسهیل اجرای آداب اجتماعی آن دارد؛ به‌طوری‌که جایابی سردم در مسیر زنجیروار فضاهای ورودی، موقعیت گود در عمیق‌ترین لایه‌های پیکربندی و چیدمان غرفه‌های پیرامونی گود و رابطه بصری/ فیزیکی عناصر با یکدیگر بر شیوه شکل‌دهی به آداب اجتماعی زورخانه اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Re-researching on the Motivation and Method of Performing Social Conventions of Zurkhaneh by Examining the Appropriateness of Function and Spatial Physical Structure

نویسنده [English]

  • Hosna Varmaghani
- Assistant Professor, Department of Architecture, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Zurkhaneh is one of the most popular organs of the city as an extra athletic and educational place, the spiritual heritage of Iranian culture and architecture and its educational teachings include a good trait in personal and social relations. Therefore, the appropriateness of function and physical spatial structure in Zurkhaneh architecture is the subject of the present study. The research method includes a combination of qualitative approach in the form of analysis and interpretation of library information on the theory of environment and social interaction, as well as quantitative / qualitative approach and software based on case study; which has been done by observation and analysis with Depthmap and Agraph computer simulators to study the spatial arrangement of historical buildings of Zurkhaneh in Iran. Examples include 8 important buildings from 3 historical periods of Safavid, Qajar and Pahlavi. Factors affecting the manner of implementation of social conventions in historical zurkhaneh have been evaluated and deduced through comparative study of samples by logical and deductive reasoning. The results show that the position and relationship of the elements in the physical special organization of Zurkhaneh has an effective role in facilitating the implementation of its social conventions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • physical structure
  • social conventions
  • social interaction
  • space syntax
  • zurkhaneh

مراجع

Amir, S., Azizan, A., Khairi Zahari, R., & Asmawi, M. Z. (2020). Urban Public Space as Social Interaction Space :Case Study in Petaling Stree. Journal of Tourism, Hospitality and Environment Managemet, 5(19): 90-101.
Barker, R.G (1968). Ecological Psychology: Concepts and Methods for Studying the Environment of Human Behavior. Stanford University Press, Palo Alto, CA., USA.
Haq, S. U. (2001). Complex Architectural Setting: An Investigation of Spatial and Cognitive Variable through Way Finding Behavior. Doctoral Dissertation. Atlanta: Georgia Institute of Technology.
 Hillier, B., & Vaughan, L. (2007). The city as one thing. Progress in planning, 67(3), 205- 230.
Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993). Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: planning and design, 20(1), 29-66.
Hillier, B., & Hanson, J. (1987). The Social Logic of Space. Cambridge: Cambridge University Press. Lehtimäki, H., Uusikylä, P., & Smedlund, A. (2020). Society as an Interaction Space. Springer Singapore.
Luria, M., Zheng, R., Huffman, B., Huang, S., Zimmerman, J., & Forlizzi, J. (2020, April). Social boundaries for personal agents in the interpersonal space of the home. In Proceedings of the 2020 CHI conference on human factors in computing systems (pp. 1-12).
Siddika, A., & Hossain, S. A. (2019). Social Interaction and Social needs in a Public Open Space: A Review. Research & Reviews: Journal of Architectural Designing, 1(1, 2, 3).
Zhang, Y., Chen, G., He, Y., Jiang, X., & Xue, C. (2022). Social Interaction in Public Spaces and Well-Being among Elderly Women: Towards Age-Friendly Urban Environments. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(2), 746.
پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22
پایگاه‌های نمایه‌کننده
بهمن 1400
صفحه 227-252

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار